De oplettende lezer heeft in het artikel ‘Genomineerden voor de Nederlandse Bouwprijs 2017 zijn bekend‘ opgemerkt dat de oprichters van Studio RAP tweemaal zijn genomineerd voor de Nederlandse Bouwprijs. Het jonge bedrijf wordt in de branche volop geprezen.
De ene opdrachtgever zegt dat Studio RAP een bijdrage levert aan de next economy van Rotterdam, de andere signaleert dat het bureau de hedendaagse rol van architect herdefinieert. Discovery Channel en de Israëlische TV zijn inmiddels bij Studio RAP langs geweest om te berichten over Robotarchitectuur.
Jaarbeurs stelde vijf vragen aan mede-oprichter Wessel van Beerendonk, tevens een van de `talenten met toekomst` van de Nederlandse Bouwprijs.
Zoveel lof, het zal je allemaal maar gezegd worden. Wat is robotarchitectuur?
“We zetten robots in om te komen tot vernieuwende, expressieve architectuur. Naast het ontwerp denken we het gehele productieproces uit, we herdefiniëren hiermee de rol van architect. Tijdens onze studie hebben we goed naar andere industrieën gekeken, kernvraag was elke keer weer hoe zij robots inzetten in hun productieproces. De manier waarop nu wordt gebouwd is uit de oude doos. Aannemers kunnen hun productieproces wel steeds verder automatiseren, maar het leidt niet tot vernieuwende architectuur. Er wordt nog steeds gebouwd met de bouwcatalogus in de hand.”
“De massaproductie van Vinex-wijken ligt achter ons. Het is niet interessant om in te wonen, laat staan om te ontwerpen. Mensen zijn niet meer gelukkig met die massa-architectuur. Onze serie bestaat uit één. Alles wat wij maken is uniek.”
“Er wordt weleens gevraagd of dat niet duur is. Expressieve architectuur, op maat gemaakt, wordt weer betaalbaar, want wat wij ontwerpen kan door een robot gemaakt worden. Die werkt gewoon 24 uur per dag door. Het maakt hem ook niet uit wat hij moet doen, hoe complex het ook is. Het allerbelangrijkste, voor ons als architect, is om die mogelijkheden te onderzoeken. Verwar ons overigens niet met een producent die zijn productieproces nog slimmer automatiseert. Dat zijn we per definitie niet. We zijn architecten.”
In dat ‘vernieuwende’ lijkt een zeker idealisme in te zitten?
“Klopt, ik ben zeker een idealist. Ik wil slimmer bouwen. We moeten nadenken hoe we de wereld beter achterlaten. Dat begint met duurzaamheid, de traditionele bouw is allesbehalve duurzaam of circulair. Door te kiezen voor robotisering, heb je te maken met aanzienlijk minder faalkosten, ook kun je veel efficiënter met je materiaal omgaan.”
“We zijn nu bezig met betonprinten. Dat proces is veel zuiniger dan het huidige proces van het storten van beton. Voor ons genomineerde project hebben we een paar honderd houten elementen gefreesd. Het programma achter de robot rekent precies het meest efficiënte materiaalgebruik uit. Er is bijna geen verspilling. Tel daar de mogelijkheid van expressieve architectuur bij op, en je weet hoe de toekomst eruit ziet.”
Je noemt jezelf een digitaal bouwmeester. Wat is dat voor statement?
“De rol van de architect is gemarginaliseerd. De architect is tegenwoordig niets meer of minder dan een stilistisch adviseur. Hij is niet meer de bouwmeester van eeuwen geleden, hij heeft zich alles laten afnemen. Ja, uit die constatering spreekt een zekere frustratie. Ik wil dat de architect zijn rol weer neemt. Op deze wijze kunnen wij bij Studio RAP exact datgene realiseren wat wij voor onze opdrachtgevers ontwerpen.”
“Tijdens mijn studie heb ik goed gekeken wat in andere industrieën gebeurt. Hoe daar wordt omgegaan met robotisering, en hoe je door de toepassing daarvan kan komen tot nieuwe, vernieuwende, architectonische vormen. Niet voor niets maken wij gebruik van afgedankte robots uit de auto-industrie die voorheen dashboards invlogen. We hebben daarvoor nieuwe programma’s geschreven. Ze kunnen nu alles: frezen, zagen, noem maar op. Het deert ze allemaal niet, al moeten ze duizend unieke elementen maken. Het geeft de architect een veel grotere vormvrijheid, de serieproductie voorbij.”
Studio RAP is in Nederland het enige bureau dat zich zo nadrukkelijk richt op RobotArchitectuur. Laten andere bureaus wat liggen?
“Ja, dat weet ik wel zeker. Ik vind echt dat serie-denken achter ons ligt. De toekomst is aan de robot, waardoor we uniek kunnen produceren. Een robot kan elke handeling uitvoeren, en uiteindelijk beter dan de mens. Je kunt een robot ook laten metselen, om maar een voorbeeld te geven. Hierdoor gaat een wereld open aan nieuwe vormen die voorheen onbetaalbaar waren. Op dit moment realiseren we nog projecten van bescheiden schaal. Voor het Innovation Dock in Rotterdam hebben we een 130 vierkante meter groot bouwwerk gemaakt dat bestaat uit enkel unieke elementen, voor de watertaxi in Rotterdam ontwerpen we een abri en voor ABN AMRO zijn we bezig met een interieur.”
“Alles wat we maken is uniek en niet voor serie vatbaar. Dat is ons handelsmerk. De Vinexwijken hebben we gehad. Liggen achter ons. Het zou toch fantastisch zijn als elk huis in een wijk uniek is, dat de klant zelf kan bepalen hoe het huis eruit komt te zien. Dat noem ik vernieuwende architectuur. Architecten en aannemers die zeggen dat het niet kan, lopen achter. Die zijn van de oude school. Het kan namelijk wel. Dat willen wij laten zien.”
Waar staan Studio RAP en jij over vijf jaar?
“Op dit moment realiseren we kleine tot middelgrote projecten. Het zou mooi zijn als er over vijf jaar ergens in een grote stad een groot publiek toegankelijk gebouw staat met een volledig digitaal geassembleerde architectuur. Daarmee zouden we een statement afgeven. We zouden laten zien hoe we de architectuur hebben geherdefinieerd.”
“Op basis van innovatieve inzet van de robot zullen we nieuwe uitgangspunten formuleren voor een expressieve architectuur. Bij de eerste ontwerpschets moet de architect al weten hoe hij de robot kan inzetten. Hij zal daarvoor de programma’s moeten schrijven. De robot die we zelf programmeren geeft ons totaal nieuwe architectonische vrijheden. We hebben het niet voor niets over de digitale bouwmeester.”
