Een klein onderdeel misschien, maar voorafgaand aan het grondwerk van een nieuw bouwproject is het wel heel belangrijk. Wordt er tijdens het graafwerk voor de fundering iets in de bodem gevonden, dan moeten meestal alle werkzaamheden stilgelegd worden. Dat kan een flinke vertraging opleveren. Er kan van alles in de grond zitten: van funderingsresten uit vroeger tijden, tot mijnen of bommen uit de Tweede Wereldoorlog, tot oud leidingwerk. Door de bodem onder het toekomstige bouwproject nauwkeurig in kaart te brengen, worden verrassingen voorkomen. Het is gemakkelijker om eventuele problemen vooraf te verhelpen, dan om dat te moeten doen als de bouw al begonnen is en er een planning gehaald moet worden.
Zenden en ontvangen
Verkennend bodemonderzoek wordt vaak uitgevoerd door gespecialiseerde bedrijven die gebruik maken van gespecialiseerde apparatuur zoals een grondradar. Dat meetinstrument bestaat uit een combinatie van een elektromagnetische zender en een ontvanger. Met de grondradar worden voorwerpen of bodemlagen gesignaleerd omdat ze andere elektromagnetische eigenschappen hebben dan de grond eromheen. Er zijn verschillende typen grondradars, over het algemeen worden ze rijdend of lopend bewogen over de te onderzoeken bodem. De meeste grondradars zijn voorzien van een beeldscherm waar de informatie direct op te zien is. Tijdens het bewegen over de bodem worden tientallen pulsjes per seconde uitgezonden, wordt de positie van het apparaat geregistreerd en worden de reflecties (duur en diepte) vastgelegd. De uitkomst van het onderzoek is een grafische weergave van de situatie in de bodem. Met behulp van de geavanceerde meetapparatuur kunnen 3D-modellen, 360° foto`s en radarbeelden gemaakt worden, en dat kan in principe tot tientallen meters diep gaan. Omdat de bodem in Nederland op de meeste plaatsen een hoge geleidbaarheid heeft, kan er meestal niet meer dan een paar meter diep worden bekeken. Voor infra- en bouwprojecten is een grotere diepte niet nodig; de grondradar kan vrijwel altijd genoeg gegevens kan verzamelen. Daarmee kan bijvoorbeeld in AutoCad of BIM gewerkt worden.
Kabels, leidingen en boomwortels
Een grondradar is heel geschikt om kabels en leidingen mee te detecteren. In 2008 werd de WION ingevoerd, de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten, ook bekend als de grondroerdersregeling (nu WIBON, met de B van bovengronds erbij). Die wet verplichtte het melden van iedere `mechanische grondroering` bij het Kadaster. Vanaf dat jaar wordt er veel meer bodemonderzoek uitgevoerd.
De grondradar kan voorwerpen of grondsoorten in de bodem tegenkomen die het signaal beïnvloeden en de uitkomst vertekenen. Voorbeelden daarvan zijn puinlagen, stelconplaten, klei, maar ook resten betonijzer en delen van kabels, en boomwortels.
Over boomwortels gesproken: voorafgaande aan nieuwbouw op een stuk grond met oude, volgroeide bomen is een grondradar een perfect hulpmiddel. Met 3D-visualisaties kan exact worden bepaald tot waar de boomwortels lopen. En hoe mooi is het als daardoor die bomen kunnen worden opgenomen in het bouwplan!
