ABN AMRO schetst met haar sectorrapport `Bouwen met Bytes` een goed beeld van de nabije toekomst. In het rapport wordt duidelijk hoe belangrijk het is om te investeren in nieuwe technologieën, zoals digitalisering, automatisering en robotisering. De impact van technologische ontwikkelingen zullen volgens de bank effect hebben op het hele ontwerp- en bouwproces, en ook op de gebruiksfase. Ze zullen zelfs leiden tot nieuwe vormen van samenwerking en tot andere verdienmodellen.
`Nieuwe technologieën leveren kansen op`
Petran van Heel, de auteur van het rapport, gelooft dat nieuwe technologische ontwikkelen veel kansen opleveren. “Ze bieden volop mogelijkheden om zowel bouwproducten als het bouwproces te verbeteren. Daarnaast hebben ze de potentie om mogelijke bedreigingen voor de sector op te lossen, zoals personeelstekort, milieuaspecten, verstoringen en onveilige (werk)situaties.”
Door nieuwe technologieën is het volgens hem bovendien mogelijk om het bouwproces sneller, efficiënter, goedkoper én duurzamer in te richten. “Het is dan ook van groot belang om hier nu in te investeren en een cultuuromslag in gang te zetten”, schrijft Van Heel. Een cultuuromslag is echter lastig in een sector als de bouw. Hoewel bijvoorbeeld het BIM-model al tientallen jaren bestaat, heeft het een tijd geduurd voordat het breed werd geaccepteerd. Deze acceptatiesnelheid zegt wellicht iets over het absorptievermogen van de bouwsector, denkt Van Heel.
Investeren in nieuwe technologie
Bedrijven investeren volgens het sectorrapport niet snel in nieuwe technologie door de traditionele aard en lage winstgevendheid van de sector. “Begrijpelijk, want het is prijzig, risicovol en de effecten zijn pas op termijn zichtbaar. Toch hebben juist deze voorlopers een kans om positie op te bouwen. Zorg er in ieder geval voor dat je als bedrijf weet wat er om je heen gebeurt.”
Verwachte trends
ABN AMRO ziet de digitalisering, automatisering en robotisering van de bouw de komende jaren een vlucht nemen. Uit het rapport is een aantal trends te onderscheiden. Uit onderzoek van BouwKennis blijkt dat de bouwkolom de komende vijf jaar het meest verwacht van 3D-printen. Relatief veel bedrijven gaan hiermee aan de slag in het komende jaar, zoals te zien in onderstaande afbeelding. Ontwerpmodules en Internet of Things (IoT) zijn ook gangbaarder geworden. Van Heel: “Verhoudingsgewijs veel bouwbedrijven hebben grote verwachtingen van `smart materials`, en gaan deze ook gebruiken.”
3D-printen
ABN AMRO schatte de marktomzet van 3D-printen in Nederland in 2015 op zo`n 45 miljoen euro en ziet de markt met 30% per jaar groeien. Het kent dan ook veel voordelen: er kan erg nauwkeurig worden gewerkt, en unieke bouwdelen kunnen worden nagemaakt, iets wat vooral voor de renovatiebranche erg zinvol is. Door het maatwerk is er bovendien weinig restmateriaal, en heeft het bouwen van gebouwen een kleinere milieu-impact.
Het nadeel is dat 3D-printen nu nog relatief veel kost. “Maar dat is een kwestie van tijd. De kosten zullen dalen door verbeterde technologie. Ook worden de ontwerpen efficiënter, wat grotere productievolumes mogelijk maakt”, zo valt te lezen in Bouwen met Bytes.
Robotisering en automatisering
Robottechnologie verbetert, wordt goedkoper en veiliger. Hierdoor zijn steeds minder mensen nodig om bouwdelen te produceren, wat gunstig is in verband met de vergrijzing in de bouw. Robots kunnen bovendien gevaarlijk en lichamelijk zwaar werk overnemen, en kunnen 24/7 doorwerken. Dit versnelt het bouwproces flink.
Toch wordt het inzetten van robots op de bouwplaats nog wel een behoorlijke uitdaging: waar moet je ze neerzetten, hoe integreer je ze in het proces? Bovendien spelen weersomstandigheden een rol, en moet duurder personeel worden ingehuurd om de robots te bedienen.
BIM
Ook voor BIM geldt volgens ABN AMRO: aansluiten is vooroplopen. “Bij meer dan de helft van de uitvoerende partijen in de bouw is BIM al onderdeel van de bedrijfsstrategie. Enkele grote bouwers hebben voorspeld in 2018 volledig over te zijn op BIM. Dit zijn de voorlopers en in hun spoor moet je mee.”
BIM optimaliseert de inhoud én het proces. Uit het rapport BIMmen in de bouw, dat ABN AMRO in 2015 in samenwerking met BouwKennis publiceerde, blijkt dat meer dan 85% van de ondervraagde bedrijven vindt of verwacht dat BIM een positief effect heeft op de samenwerking tussen partijen en op de voorbereiding, uitvoering en het eindresultaat van een project. BIM kan ook een rol spelen bij onderhoud en beheer.
Virtual Reality
Eindgebruikers krijgen door Virtual Reality een beter beeld van het eindresultaat. Dit is erg zinvol, omdat hierdoor bijvoorbeeld faalkosten omlaag te brengen zijn. De winst van de nieuwe technologie wordt volgens ABN AMRO snel duidelijk. “Dimensies toevoegen is de volgende stap. Namelijk door het 3D-model te koppelen aan planning, kosten en gebouwbeheer.”
Internet of Things en predictieve data
Slimme gebouwen worden steeds meer de standaard, en steeds meer materialen, materieel en bouwdelen worden uitgerust met chips en sensoren waarmee ze op het internet worden aangesloten. Hierdoor kunnen we veel meer zaken monitoren. Denk aan het meten en regelen van de luchtkwaliteit in een gebouw.
Uiteindelijk kunnen ze voorspellen wanneer bepaalde gebeurtenissen optreden, en hierop anticiperen. Hoe meer informatie is verzameld (Big Data), hoe beter patronen te herkennen zijn en voorspellingen te doen zijn. Deze predictive data zijn nuttig voor bijvoorbeeld predictief onderhoud, waarbij je bouwdelen precies op tijd vervangt. Dit leidt tot efficiënter gebouwgebruik en minder slijtage van materialen en bouwdelen. Eindresultaat is een lagere milieubelasting en TCO.
De kansen voor disruptieve innovatie bij renovatie
Vorig jaar schreef Josine Crone voor RenovatieProfs een sterk artikel over de kansen voor disruptieve innovatie bij renovatie. “Slimmer, sneller en goedkoper bouwen en renoveren. Dat is de belofte van disruptieve innovaties die de bestaande praktijk op hun kop zetten. Zoals Uber en AirBNB van een consument een producent maakten, met vooral de inzet van communicatietechnologie. Wat zijn de kansen voor zulke ontwrichtende technologie voor de bouw- en ontwerppraktijk?”
Klik hier om het artikel te lezen
Graphics: Bouwen met Bytes – ABN AMRO
