In de bouw, maar ook in de installatietechniek, speelt prefab een steeds grotere rol. Door bepaalde onderdelen vooraf in een productiehal of prefab-werkplaats in elkaar te zetten, is het op het project alleen nog maar een kwestie van plaatsen en aansluiten. In deze tijd van personeelskrapte neemt de vraag naar prefab sterk toe.
Wat is prefab?
Onder prefab verstaan we het vooraf, in een productiehal of prefab werkplaats, vervaardigen van bouw- of installatieonderdelen. De onderdelen gaan op transport en worden vervolgens op de bouwplaats gemonteerd. De bouwtijd is daardoor een stuk korter dan bij de traditionele bouw.
Prefabricage gebeurt in een productiehal. Dat is een ruimte waar de temperatuur en lichtsterkte constant is en waar het nooit regent. De medewerkers werken er op de juiste hoogte met de juiste middelen en gereedschappen. Alles is er bij de hand, er hoeft niet onnodig met materialen te worden gesjouwd. Bovendien is het eenvoudig om in die gecontroleerde, veilige omgeving bepaalde testen uit te voeren, of functionaliteiten te controleren. Dat zorgt er allemaal voor dat prefab de kwaliteit van de producten – èn de arbeidsomstandigheden voor het personeel – ten goede komt.
Hoe verliep de ontwikkeling van prefab, tot nu toe?
Heel veel bouwmaterialen worden vooraf gemaakt, zoals bakstenen, kozijnen, dakpannen, vloerdelen en noem maar op. Dat is geen prefab, maar het industrialiseren van productieprocessen. Prefab is het vooraf al samenstellen en combineren van losse onderdelen tot een geheel. Een dakkapel kan van houten balken en andere onderdelen ter plekke op een huis worden gemaakt. Maar een dakkapel komt tegenwoordig heel vaak kant-en-klaar van een leverancier. Als het gat in het dak gezaagd is, wordt de prefab dakkapel als één geheel op z’n plek gehesen.
De toeleverende industrie brengt steeds meer complete bouwcomponenten op de markt. Bijvoorbeeld wanden waar de deuren en kozijnen al in zitten. Of vloerelementen met uitsparingen voor allerlei leidingen, soms al voorzien van isolatie. De onderdelen worden op het afgesproken moment afgeleverd op de bouwplaats, en vervolgens samengevoegd tot een complete woning.
Wat zijn de kenmerken van prefab houtbouw?
Prefab houtbouw wordt ook wel houtskeletbouw genoemd. Het is een bouwmethode waarbij een houten draagconstructie wordt toegepast bij de bouw van een gebouw. De elementen die worden gebruikt voor houtskeletbouw, zoals wanden en het dak, worden in een fabriek gemaakt. Een element bestaat uit het houten frame, binnenbeplating, isolatie, polyethyleen-folie en damp-open folie. Eventueel kunnen ramen en deuren ook in de prefab elementen worden verwerkt, dan verloopt de afbouw nog sneller.
Gespecialiseerde bedrijven kunnen een houtskeletwoning vaak in één of twee dagen afmonteren. Een belangrijk kenmerk van prefab houtbouw, is dat een lichte fundering volstaat. Hout is een geschikt bouwmateriaal voor aardbevingsbestendige prefabwoningen.
de mogelijkheden die prefab bouw in hout biedt.
Wat zijn de kenmerken van prefabbeton in de bouw?
Geprefabriceerd beton of prefabbeton is een bouw- of constructiemateriaal van (gewapend) beton. Er worden onder andere heipalen, stoeptegels en stoepranden, kolommen, wand- en vloerelementen van gemaakt. Vroeger werd beton op de bouw in houten bekistingen gestort. Dat had verschillende nadelen. Het timmeren van de bekistingen kostte veel tijd, het beton moest precies de goede dikte en consistentie hebben, er was droogtijd nodig, en de bekistingen werden na gebruik vaak weggegooid als afval.
Veel betonnen elementen kunnen in een fabriek worden geprefabriceerd. De productie kan dan over een lange periode gespreid worden, en er kan een voorraad worden aangelegd. Bij infraprojecten met tunnel- en brugdelen moet beton wel geprefabriceerd worden; op locatie is dat niet te doen.
Een punt van aandacht bij prefab beton is het vervoer. De elementen zijn vaak zo zwaar of groot, dat er exceptioneel transport moet worden geregeld. Soms is vervoer over water een oplossing.
Welke prefab toepassingen zijn er in de installatietechniek?
Ook in de installatietechniek is prefab aan het groeien. Een bekende toepassing is het inbouwreservoir voor een toilet, maar er worden tegenwoordig ook complete technische ruimtes geprefabriceerd. Daar zit dan een warmtepomp, boiler, vloerverwarmingsverdeler en allerlei regeltechniek in. Zo’n ruimte heeft de maat van een bescheiden schuurtje, en kan in de bestaande bouw een grote rol spelen in de energietransitie en de gasloze toekomst.
Voor de seriematige bouw (woningen, maar ook hotels en ziekenhuizen) zijn prefab badkamers een uitkomst. Ze worden plug & play afgeleverd, op hun plek gehesen en aangesloten.
Wat zijn de uitdagingen bij prefab?
Het gebruik van prefab-elementen versnelt de bouwtijd, maar in de voorbereidingsfase is wel wat meer tijd nodig. Alles moet namelijk exact uitgetekend zijn en kloppen, zodat er in de uitvoering geen aanpassingen nodig zijn.
Voor het plaatsen van grote prefab elementen zoals wanden en vloerplaten is een hijskraan nodig. Er moet dus genoeg ruimte op en om de locatie heen zijn om te kunnen manoeuvreren. Bij prefab is het lastig om op de bouwlocatie nog zaken aan te passen. Als er na de oplevering bijvoorbeeld extra elektriciteitsleidingen nodig blijken te zijn, dan kan dat wel, maar is dat moeilijker te realiseren. Bovendien brengt het kosten met zich mee.
Wat betekent prefab voor consumenten?
Prefab heeft ook voordelen voor de consument. Er zijn veel mogelijkheden op het gebied van stijl, kleur, afwerking en indeling. Prefab versnelt de bouw, is goedkoper, en maakt het mogelijk om woonconcepten en woningontwerpen vlot aan te passen. Woonwensen veranderen in de loop van een mensenleven. Het is dus verstandig om in een prefab / modulair ontwerp alvast rekening te houden met aanpassingen. Zo kan een aanbouw, garage, erker,
serre, dakkapel op -opbouw ook in een latere fase nog worden toegevoegd, in de vorm van een kant-en-klare module. Qua maatvoering, materiaal en uitstraling past zo’n uitbreiding dan perfect bij de woning. Ook is het snel en relatief voordelig te realiseren. De prijs is vooraf vastgesteld.
