Dankzij Open Building of open bouwen, kan een gebouw na verloop van tijd altijd nog op eenvoudige wijze een andere indeling of bestemming krijgen. Het is toepasbaar op zowel bedrijfspanden als woonruimte, waarbij we ditmaal kijken naar gebouwen met een combinatie van woonruimte en gemeenschappelijke ruimten.
New West
Woongebouw New West bevindt zich in de wijk Overtoomse Veld in Amsterdam-West. Behalve appartementen omvat het ook collectieve en openbare faciliteiten, waarbij de principes van open building zijn toegepast om het pand toekomstbestendig en circulair te houden. Een opvallend ‘stadsvenster’ biedt voorbijgangers een kijkje in het collectieve gedeelte, terwijl de bewoners zelf kunnen uitkijken op het stadsleven. In de plint zit de Openbare Bibliotheek en kunstinstelling Bureau Postjesweg. De principes van open bouwen zijn terug te vinden in zowel het ontwerp als de constructie, zoals de generieke ruimte voor de maisonnettes en de stalen dragers voor de op maat gemaakte tussenverdieping.
Er is een collectieve binnentuin waar zich de galerijen met entrees naar de appartementen bevinden. De balkons op deze galerijen worden gedeeld door twee voordeuren en vormen daarmee een gezamenlijke plek. Per dubbele woonlaag zijn de galerijen gekoppeld aan platforms en die zijn weer bedoeld voor stadslandbouw en allerlei collectieve activiteiten.
In het ontwerp van Olaf Gipser Architects en VURB architects is veel ruimte gegeven aan water, vergroening en de huisvesting van organismen. De tuin is klimaatadaptief en energiezuinig, met verschillende plantensoorten die karakteristieke insecten aantrekken zoals waterjuffers en libellen. De buitenterrassen aan de achtergevel hebben bloemrijk sedum rondom de zonnepanelen voor bijen en zweefvliegen. Verder zijn er veel groene binnenterrassen, waaronder gezamenlijke moestuinen. In de buitengevel zitten vleermuiskasten die diverse soorten vleermuizen kunnen huisvesten.
Stories
De multifunctionele woontoren Stories is een coöperatief zelfbouwproject en het resultaat van de nauwe samenwerking tussen toekomstige bewoners, Olaf Gipser Architects, aannemer en adviseurs. Het ligt in een voormalig industrieel havengebied genaamd Buiksloterham in Amsterdam-Noord en is grotendeels gebouwd op basis van hernieuwbare bio based bronnen en daarnaast volgens de principes van open building.
Van de 35 units in totaal zijn er 29 als woning ingericht en in de plint van elf meter hoog die uit een conventionele prefab betonconstructie bestaat, bevinden zich zes (commerciële) ruimtes en nog een parkeergarage. Bovenop deze plint zijn de collectieve ruimten te vinden: een moestuin, sauna en een multifunctionele ruimte met keuken. De plint vormt meteen de basis voor een toren van 45 meter hoog gemaakt van cross-laminated timber (CLT). Hier is speciaal voor gekozen vanwege de circulariteit en duurzaamheid.
De wanden van de woningen zijn bekleed met brandwerende en geluiddempende gipskartonplaten. Ook de vloeren zijn van CLT gemaakt, wat duidelijk te zien is aan de houten plafonds van de woningen eronder. Deze voeren zijn nog wel afgedekt met een laagje schuimbeton voor akoestische isolatie.
Een staalconstructie omhult de woontoren en deze biedt plaats aan buitenruimtes zoals privébalkons en wintertuinen. Die doen meteen ook dienst als schaduwelementen en privacy-schermen tussen de verschillende woningen en ze vormen een gemeenschappelijk dak voor stadslandbouw. In de grotere nissen zijn bomen, struiken en grassen geplaatst.
The Cube
The Cube in Utrecht, gebouwd door Machiels Building Solutions, bevat 639 studentenwoningen en het gebouw bestaat uit twee getrapte, in elkaar grijpende woontorens van elk zestien verdiepingen hoog. Daarmee is dit het hoogste gebouw van de wijk Overvecht in Utrecht. De gevel is opgetrokken uit duurzame prefab elementen in houtskeletbouw. Deze worden volledig compleet opgeleverd inclusief steenstrips, buitenschrijnwerk, gevelbekleding en een Frans balkon. De gevels worden just-in-time, tot op de millimeter nauwkeurig en onder ideale omstandigheden voorbereid in de fabriekshal en zijn daarna volledig steigerloos te plaatsen.
Er zijn collectieve daktuinen die via trappen met elkaar zijn verbonden en zo twee doorlopende routes vormen die op de begane grond beginnen, duidelijk zichtbaar als een met hout afgewerkte uitsnede in de buitengevel. Aan deze getrapte looproute liggen meteen allerlei collectieve studentenvoorzieningen, zoals woon- en studeerkamers en wasruimtes. Elke verdieping heeft een eigen daktuin en centraal in het gebouw is er een gemeenschappelijke binnenplaats met onder meer een bootcamp-track en een fitnessruimte. Ook een fietsenstalling met deelfietsen is aanwezig.
Elke studentenunit heeft een eigen badkamer, kitchenette en een Frans balkon. Omdat het om studentenflats gaat, is er handig gebruik gemaakt van het repetitieve karakter in de woontorens. Mocht de woningmarkt erom vragen, dan kunnen in de toekomst twee units eenvoudig worden samengevoegd tot tweekamerappartementen.
