​Zijn ombouw-kits voor noodverlichting wel veilig?

Hub Redactie
Hub Redactie
07 januari 2016
4 min

Wat betekent dat? De driver die gebruikt is, moet voldoen aan de norm EN 61347-2-13. Bijlage J in die norm beschrijft de specifieke veiligheidseisen waaraan de drivers moeten voldoen, indien ze bedoeld zijn voor noodverlichting. Er staan eisen in zoals opschriften, gebruikscondities, EMC eisen, piekspanningen van centrale batterij systemen, EOFx. De EOF is de opbrengstfactor van de noodverlichting en de verhouding tussen de spanning of stroom in noodgebruik, ten opzichte van normaal gebruik.

Dit zijn eisen die gesteld moeten worden aan de driver. Als de driver gebruikt wordt met ingebouwde batterijen (self-contained), gelden nog meer eisen. Dit zijn punten als laadtijden en ontlaadtijden. Ook een controlefunctie moet beschikbaar zijn om de gebruiker te attenderen op, bijvoorbeeld, de laadstatus van de batterij.

Noodverlichting

We kunnen stellen dat de driver eisen goed zijn vastgelegd. Maar wanneer een kit wordt gebruikt om een armatuur te modificeren, missen we de extra eisen die de armaturen-norm stelt in geval van noodverlichting. Een noodverlichtingsarmatuur moet namelijk weer voldoen aan de norm EN 60598-2-22. Deze norm beschrijft de aanvullende eisen waaraan noodverlichting moet voldoen. De norm gaat er al vanuit dat er een gekeurde driver wordt gebruikt, maar vervolgens moet er aan een hele set extra eisen worden voldaan. Pas dan kwalificeert het armatuur zich als noodverlichting.

De extra eisen die gesteld worden in deze norm zijn essentieel voor noodgebruik. Als je kijkt naar een standaard armatuur, dan wordt deze gekeurd volgens de EN 60598-2-1/2. Deze normen dekken de veiligheidseisen voor normale verlichting, maar niet de eisen voor noodverlichting.

Aanvullende eisen

Om welke aanvullende eisen gaat het hier? Ten eerste zijn de opschriften anders. Er moeten meer opschriften worden vermeld, zoals de classificatie en de details over de batterijvervanging. Dit is natuurlijk makkelijk op te lossen.

De fabrikant moet ook de foto-metrische gegevens aanleveren. Dat is eerder een probleem wanneer een kit wordt gebruikt, want dit kun je in basis alleen maar doen door te meten. Verder worden er extra eisen gesteld, zoals de constructie-eis voor een sterkere behuizing dan bij normale armaturen.

Er worden ook eisen gesteld aan de isolatie, specifiek wanneer er batterijen zijn ingebouwd. Daarnaast moet de statusindicatie zichtbaar zijn. De gebruikte batterijen moeten geschikt zijn voor de interne temperatuur in het armatuur. In sommige gevallen wordt de kit buiten het armatuur geplaatst. In dat geval gelden er extra eisen met betrekking tot het per ongeluk kunnen verbreken van de aansluitingen.

Ook worden de duurproeven anders uitgevoerd (zwaarder). De driver kan hier natuurlijk wel op worden onderzocht, maar hoe beoordeel je een armatuur waar later een unit is ingebouwd? De temperaturen die optreden in het armatuur zijn hier natuurlijk de sleutel.

Het hoofdstuk betreffende de brandvastheidseisen voor noodverlichtingsarmaturen is veel zwaarder dan de eisen voor normale armaturen. Zeker de delen van het armatuur waar de batterijen en het laadcircuit zijn ondergebracht.

De norm heeft een volledig hoofdstuk betreffende de foto-metrische eigenschappen in noodgebruik. Deze informatie is niet beschikbaar voor een armatuur dat is omgebouwd zonder het te meten. Hoe garanderen we dan nog dat na bijvoorbeeld 4 jaar (de normale levensduur van de batterijen) nog 1 lux op de vloer valt aan het einde van de opgegeven autonomie?

Armaturen voor noodverlichting worden ook getest bij hoge temperaturen op hun werking. Dit is natuurlijk belangrijk omdat de temperaturen bij brand snel kunnen oplopen en natuurlijk bij het plafond waar de meeste armaturen zijn gemonteerd ook de hoogste temperaturen optreden. Bij deze temperaturen is het natuurlijk juist belangrijk dat ze functioneren. Normale armaturen worden  niet getest bij deze temperaturen.

Problemen

Duidelijk moge zijn dat er veel kritische testen niet worden uitgevoerd wanneer een armatuur achteraf wordt omgebouwd naar een noodverlichtingsarmatuur door middel van een kit. Dit ombouwen is langzaam een veel voorkomende praktijk aan het worden en er zullen ongetwijfeld incidenten komen/zijn waarbij dit tot problemen heeft geleid. De vraag is hoe lang het duurt en wat er moet gebeuren voordat deze praktijk zal veranderen.

Degene die de ombouw zelfstandig doorvoert, is ook verantwoordelijk voor het voldoen aan de normen. Deze moet dan ook de nieuwe CE verklaring opstellen voor dit nieuw gecreëerde armatuur en verklaren dat wordt voldaan aan de juiste norm. Dit gebeurt momenteel zeker niet altijd. Zal deze praktijk tot problemen gaan leiden?

Oplossingen? Het beste is om een armatuur te gebruiken voor het doel waar het voor gemaakt is. Met andere woorden: gebruik noodverlichting wanneer je noodverlichting nodig hebt. Als het absoluut niet anders kan dan met een kit, laat dan de originele armatuurfabrikant een nieuwe CE verklaring opstellen waarin hij de verantwoordelijkheid neemt voor dit nieuwe armatuur. Dit geeft op zijn minst enige zekerheid.

Uitgelicht

voorbereiden op Wkb

Voorbereiden op de Wkb doe je zo

Lees meer

Gerelateerde artikelen