Door middel van warmte-koudeopslag (WKO) kan energie als warmte of koude in de ondergrond worden opgeslagen, om op een later moment te worden gebruikt voor verwarming of koeling. WKO kan leiden tot forse besparingen op het gebied van verwarmen en koelen; zo kunnen de kosten van verwarming met 40 tot 50 procent omlaag en die van koeling met maar liefst 95 procent!
Om deze besparing te realiseren wordt warmte of kou opgeslagen in zogeheten `watervoerende lagen` in de bodem. Relatief koel water is bij warm weer rechtstreeks bruikbaar voor koeling van bijvoorbeeld gebouwen. Het water dat daarbij wordt opgewarmd, wordt vervolgens weer in de grond opgeslagen, zodat het in de koudere maanden ingezet kan worden voor verwarming. In dit laatste geval wordt gebruikgemaakt van een warmtepomp.
WKO als de ultieme oplossing?
Met de eerder genoemde forse besparingen, klinkt WKO als de perfecte oplossing voor iedere verwarmings- en koelingsvraag. Het is een duurzame methode die niet of nauwelijks een beroep doet op energiebronnen als aardgas en olie en leidt tot minder uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast winnen gebouwen aan marktwaarde doordat gebruik van warmte-koudeopslag een beter energielabel oplevert. Tot slot houdt de veelvoorkomende combinatie van WKO en een laagtemperatuurafgiftesysteem een verhoging in van comfort en wordt er ruimte mee bespaard omdat radiatoren overbodig worden. Al met al levert WKO dus flinke besparingen én een comfortabele woon- of werkomgeving op. Toch zijn er ook situaties waarin het gebruik van WKO minder interessant, of zelfs helemaal niet aan de orde is.
Zand als doorslaggevende factor
Of warmte-koudeopslag zinvol is, hangt in belangrijke mate samen met de geologische kenmerken van de ondergrond; hierbij zijn de dikte van de watervoerende bodemlagen en de doorlatendheid van de ondergrond van doorslaggevend belang. Uit dikke zandlagen met grote korrels kan makkelijk water gehaald worden, wat WKO rendabel maakt. Zijn de zandlagen dunner, of is er geen sprake van zandlagen, dan is warmte-koudeopslag in deze vorm minder aantrekkelijk. Bij gebrek aan geschikte watervoerende lagen behoort WKO in ondergronds gegraven buffers tot de mogelijkheden. Toch is niet ieder gebied bruikbaar voor warmte-koudeopslag. Er dient immers altijd rekening gehouden te worden met de lokaal geldende wet- en regelgeving en de fysisch-chemische karakteristieken van de bodem.
Professioneel beheer een must
Zelfs de meest geavanceerde warmte-koudeopslagsystemen zullen geen succes worden als er geen sprake is van professioneel beheer. Een goede processturing is een vak apart, waar het uiteindelijk behaalde rendement grotendeels van afhangt! Als de vastgestelde energiedoelstellingen niet worden behaald en het rendement tegenvalt, is professionele ondersteuning een must. Verantwoorde warmte-koudeopslag kan een belangrijke bijdrage leveren aan de verdere verduurzaming van de samenleving. Een ontwikkeling waarin de installatiebranche beslist een rol van grote betekenis kan spelen!
