Deze woorden sprak Wim Boon van Leertouwer eind vorig jaar tijdens een gesprek over arbo. Hij zou nooit meer veiligheidsrisico`s nemen en hamert bij leerlingen en jonge werknemers constant op veiligheid.
Maar als het gaat over veiligheid in de elektrotechniek, dan kan het bijna altijd beter. Voorschriften worden lang niet overal nageleefd en dat heeft vooral te maken met haast en gemakzucht.
Arbowet en Arbocatalogus
De overheid geeft met de Arbowet handen en voeten aan veiligheid. De Arbowet is per branche uitgewerkt in een Arbocatalogus, waar de regels, normen, afspraken en praktische oplossingen in zijn opgenomen. Voor elektrotechniek geldt de Arbocatalogus voor de installatie- en isolatiebranches. Het bestaat uit de volgende onderdelen: werken (z)onder spanning, werken op hoogte, werken in kruipruimten en werken zonder stress. Het onderdeel werken met gevaarlijke stoffen is nog in ontwikkeling.
Goed dat zo`n catalogus er is, maar werkgevers en werknemer moeten er zelf voor zorgen dat ze zich aan de regels houden. Daar gaat het vaak mis. Terwijl het erg belangrijk is dat iedereen in de branche zich van de risico`s bewust is.
Drie veiligheidsgebieden
Omdat er zo veel normen, richtlijnen en regels zijn, is het soms lastig om door de bomen het bos te zien. Grofweg kun je zeggen dat er binnen de elektrotechniek drie veiligheidsgebieden zijn, te weten:
- Veilig werken aan elektrische installaties
Voor de hand liggende gevaren zijn brand, kortsluiting en elektrocutie. Maar ook zonder direct fysiek contact met spanning kan werken met elektriciteit gevaarlijk zijn. Iemand die een lichte schok krijgt, zal daar niets aan overhouden. Maar sta je op een ladder, en schrik je van die schok, dan kan dat een val met mogelijk nare gevolgen veroorzaken. De NEN 3140 is de belangrijkste norm bij dit veiligheidsgebied. - Machineveiligheid
Waar met machines gewerkt wordt, kunnen ongelukken gebeuren. Mensen kunnen zich snijden of bekneld raken, of ze kunnen ontsnapte gassen, stoffen of dampen inademen en daardoor onwel worden. Niet zo gek dat er dus strenge regels zijn voor machines en werktuigen. Een werkgever is verplicht om alle machines met een vaste regelmaat en bij modificaties te laten keuren. De CE-markering is bij dit veiligheidsgebied belangrijk. Daarnaast zijn de NEN 61439-1 en NEN 60204-1 belangrijke normen met een verplichtend karakter. - Explosieveiligheid
Explosiegevoelige stoffen en elektrotechniek vormen samen een gevaarlijke combinatie. Schakelmomenten van elektrische contacten en statische elektriciteit veroorzaken bijna altijd vlambogen, zelfs als er maar sprake is van kleine vonkjes. De eisen voor zowel elektrische apparatuur als servicewerkzaamheden in explosiegevaarlijke omgevingen zijn daarom bijzonder streng. De belangrijkste normen die op dit veiligheidsgebied van toepassing zijn, zijn de ATEX-richtlijnen en IEC-Ex-normen.
Blijf scherp!
Eigenlijk kun je zeggen dat de mens zelf het grootste veiligheidsrisico is. Even niet opletten, haast hebben, onwetendheid: voor je het weet gaat er iets mis. De beste manier om veilig te werken in de elektrotechniek is: je bewust zijn van de veiligheidsgebieden en je zoveel mogelijk aan de regels houden. Blijf vooral scherp en zorg dat je niets op routine doet. Veiligheid boven alles!
