Je kent het wel, even iets aandraaien, even iets bijstellen, even iets bevestigen. Je staat vaak bovenaan een ladder of trap zonder erbij na te denken. Heel vaak gaat het goed, maar denk hier eens even over na: in de bouw gebeuren veruit de meeste bedrijfsongevallen door het gebruik van trappen en ladders.
Stevig en geborgd
Voor veel klussen in de bouw is een trap of ladder niet het meest ideale middel om ergens bij te kunnen. Volgens de Arbowet is een ladder niet toegestaan als er een ander arbeidsmiddel kan worden gebruikt dat veiliger is. Zo`n veilig alternatief is een steiger, vast dan wel verrijdbaar, of een hoogwerker. Maar soms is er niets anders dan een trap of ladder voorhanden. Of is er geen plek voor een steiger. Het is dan aan de werkgever om te bepalen of in die specifieke werksituatie een ladder wordt ingezet. Degene die erop klimt, moet dat veilig doen. Begin altijd met te controleren of de ladder in orde is en zorg ervoor dat hij stevig staat en geborgd is. Trappen en ladders die intensief gebruikt worden, moeten jaarlijks gekeurd worden.
`Gewone dingen`
Juist het feit dat trappen en ladders zulke `gewone dingen` zijn, maakt dat er ongelukken gebeuren. Misschien let iemand nog wel op als hij op een werkdag `s ochtends voor het eerst de trap op gaat. Dan checkt hij de vloer, bepaalt hij de hoek, en hangt gereedschap netjes aan zijn riem om twee handen vrij te hebben. Maar wie een ladder een aantal keren op een dag moet verplaatsen, vergeet dat gemakkelijk. En dan worden ladders niet vastgezet, zijn er geen antislip voorzieningen in de buurt, en is er geen veilige op- en overstap. Te ver buiten de ladderstijlen of trap reiken en niet goed vasthouden zijn regelmatig oorzaak van een ongeval. Het gebruik van een trap of ladder gaat op routine. En alles moet snel, zeker nu er zo ontzettend veel werk te doen is. Dan kan het gemakkelijk gebeuren dat er te weinig of geen aandacht is voor het juiste gebruik, en dat levert risico op.
Valgevaar voorkomen
Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft in verschillende arbo-catalogi per branche laten vastleggen welke maatregelen en voorzieningen er zijn om valgevaar te voorkomen. Voor de bouw gaat over trappen en ladders, maar ook over randbeveiligingen, zoals leuningen of hekwerken, langs vloeren, steigers en daken. In de praktijk zijn maatregelen en voorzieningen soms lastig te treffen door ruimtegebrek en vanwege het feit dat er op een bouwplaats vaak meerdere partijen tegelijk aan het werk zijn. Vanaf een rol- of binnensteiger is het veiliger werken dan vanaf een trap. Zo`n steiger kan snel opgebouwd en verplaatst worden. Het gevaar hierbij is dat de handleiding niet wordt geraadpleegd, zodat de steiger niet volgens de voorschriften van de fabrikant opgebouwd en gebruikt wordt. Ook komt het nogal eens voor dat niet alle onderdelen gebruikt worden. Als de steiger staat, is het verleidelijk om de wielen niet op de rem te hebben, zodat het geheel verplaatst kan worden zonder van de steiger af te gaan. Langs de buitenkant klimmen, de steiger te zwaar belasten, een verkeerd type steiger gebruiken: het komt allemaal voor.
Valgevaar is nooit helemaal uit te sluiten. Maar door een combinatie van goed materiaal en goed gedrag kan het risico in elk geval enorm verkleind worden, en dat is een goed streven!
