Fluctuaties beheren
`Smart grids` is een relatief nieuwe term die steeds vaker opduikt. Het begrip staat voor technologieën die worden ingezet bij het beheer van het elektriciteitsnet. De term is opgekomen in samenhang met een ontwikkeling waarbij zowel vraag als aanbod van stroom van moment tot moment een veel grotere fluctuatie vertoont dan voorheen. Dit hangt op zijn beurt samen met de toename van het gebruik van elektrische apparaten. Neem bijvoorbeeld een wijk waarin de meeste huizen zijn uitgerust met zonnepanelen: als hier de zon schijnt, is er tijdelijk sprake van een veel groter aanbod van stroom. Een grotere vraag kan bijvoorbeeld ontstaan wanneer veel wijkbewoners een elektrische auto hebben en die allemaal na werktijd op het net aansluiten om op te laden.
Overbelasting voorkomen
De eerder genoemde fluctuaties maken een goede afstemming van het verbruik belangrijker, vooral om ervoor te zorgen dat het lokale elektriciteitsnet niet overbelast raakt. Welbeschouwd is de koppeling van de woorden `smart` (slim) en `grid` (netwerk) niet helemaal logisch. Het is namelijk niet het netwerk zélf dat `slim` wordt: het gaat om de apparatuur die op het netwerk is aangesloten.
Zo is de slimme meterkast een voorbeeld van de technologie die kan worden ingezet onder de noemer `smart grid`. Hierbij kunt u denken aan een meterkast die signaleert wanneer het stroomaanbod optimaal is en die informatie `doorspeelt` aan de apparatuur in huis. Zo kan de wasmachine gaan draaien op het juiste moment en gaat de auto pas opladen als er voldoende aanbod is.
Slim aansturen
Het gebruik van smart grids lijkt Nederland veel geld te kunnen besparen, zo blijkt onder meer uit PowerMatching City II, een demonstratieproject in het Groningse Hoogkerk. Dit lokale smart grid-project onderzocht wat de mogelijkheden zijn van intelligente vraag- en aanbodsturing. De veertig huishoudens die deelnamen aan het project, wekten stroom op via zonnepanelen, warmtepompen en micro-warmtekrachtcentrales. Alle aanwezige apparatuur (inclusief elektrische auto`s) werd apart `slim` aangestuurd. Concreet betekende dit dat de onderzoekers aan ieder apparaat software toevoegden die signaleerde wanneer stroom nodig was en hoeveel. Op basis van informatie over stroomverbruik en –beschikbaarheid, schakelden de apparaten op een `slim` moment in.
Miljarden besparen
De resultaten van het Groningse demonstratieproject zijn bemoedigend. De initiatiefnemers van het project trokken de uitkomsten van het lokale project door naar de totale Nederlandse context. De conclusie is dat ons land met de toepassing van slimme energiesystemen jaarlijks maar liefst 1 tot 3,5 miljard euro kan besparen. Wat PowerMatching City II betreft kunnen we daar vandaag nog mee beginnen: de software die het project creëerde voor de slimme vraag- en aanbodsturing is `open source` en kan dus vrij gebruikt worden.
