Het aantal huishoudens met een vaste airconditioner neemt de laatste jaren snel toe. TNO deed onderzoek naar het energieverbruik van airco’s in Nederland. Op basis van de meest actuele data schat TNO dat in 2030 het elektriciteitsgebruik van airco’s in Nederland bijna verdrievoudigt ten opzichte van 2022. Deze toename is voornamelijk toe te schrijven aan de toename van het aantal huishoudens met een airco en het aantal airco’s per huishouden.
TNO schatte het totale elektriciteitsgebruik van airconditioners door het aantal airconditioners in Nederland te vermenigvuldigen met het elektriciteitsverbruik van een airconditioner. In de energietransitie is er veel aandacht voor duurzame verwarming van woningen, maar nog niet voor koeling van woningen. Het aantal airco’s neemt snel toe, blijkt uit het onderzoek.
Bijna 90% van de vaste airco’s in Nederland is in de afgelopen 5 jaar geïnstalleerd. Eerder bleek al dat in 2021 bijna 20% van de huishoudens in Nederland een airco heeft (pdf)(opent in nieuw venster). TNO schat dat in 2030 ruim 40% van de huishoudens over tenminste 1 airco beschikt, waarmee het totaal aantal airco’s op circa 6,3 miljoen uitkomt. Daarmee stijgt ook het energiegebruik voor koeling. Dit was aanleiding voor TNO om onderzoek te doen naar de energievraag van koeling.
Bijna 3 keer meer energieverbruik in 2030
Het totale elektriciteitsgebruik van airconditioners wordt geschat door het aantal airconditioners in Nederland te vermenigvuldigen met het elektriciteitsverbruik van een airconditioner op basis van de meest actuele data. De data daarover is echter nog beperkt beschikbaar. Daarom is er meer onderzoek nodig om de onzekerheden in de gebruikte berekeningen van dit onderzoek te verkleinen.
Naar schatting werd in 2022 1,6 PetaJoule (PJ), aan elektriciteit gebruikt door airco’s in woningen. In 2030 loopt het elektriciteitsverbruik naar beste inschatting op naar 4 PJ. In 2022 is dit 2% van het elektriciteitsverbruik van woningen en 5% in 2030. Dit zijn wel bovenwaarden, want door gebrek aan data is ervan uitgegaan dat de airconditioner alle operationele uren op vollast draait. In de praktijk kan een airconditioner ook op deellast draaien en minder energie gebruiken.
Renee Kooger, onderzoeker van TNO: “Het rendement van de airconditioner wordt naar verwachting beter, maar we verwachten een grote toename van het aantal airco’s. Een ambitie van de energietransitie is dat we meer energie gaan besparen. De geschatte toename in het energiegebruik door een groeiend aantal airco’s in Nederlandse woningen staat daar haaks op.’’
De vraag is ook in hoeverre deze energievraag kan zorgen voor piekbelasting van het net. Dit is mede afhankelijk van het moment van koelen. Zonnepanelen zouden overdag in de elektriciteit van airconditioners kunnen voorzien maar niet direct als mensen ‘s nachts de slaapkamer willen koelen. “Het blijft zaak om eerst elektriciteitsverbruik te voorkomen of te reduceren”, zegt Kooger.
Aanbevelingen voor energiebesparing
TNO deed eerder een aantal aanbevelingen om tot energiebesparing te komen. Renee Kooger: “Het begint met het zoveel mogelijk voorkomen van opwarming van de woning. Goede buitenzonwering en nachtventilatie zijn effectieve maatregelen om opwarming van de woning te voorkomen en/of het elektriciteitsverbruik van een airco te beperken.”
Ook een groene omgeving van de woning en een goed ontwerp van de woning kunnen hieraan bijdragen. Indien een koelbehoefte blijft bestaan kan in plaats actieve koeling ook worden gedacht aan koeling met bodemkoude wat een hoger rendement heeft.
