Vlamboog ontstaat als losse of verroeste aansluitingen vonken of ontlading veroorzaken. Ook menselijk falen kan vlamboog veroorzaken. Er ontstaat dan een spanningsveld met elektrische lading dat sterk oplicht. U kent de proef van de natuurkunde les op de middelbare school vast nog wel; de Jakobsladder. Deze proef wordt nu niet meer ingezet, omdat het te gevaarlijk wordt gevonden.Terecht, want de temperatuur van een vlamboog kan oplopen tot maar liefst 19.000 graden Celsius. Elk object in de omgeving neemt die vrijgekomen warmte en energie op. Door de vlam kan er gemakkelijk brand ontstaan op één van de onderdelen in de machine of in de naastgelegen omgeving. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de omgeving of de elektrotechnicus van dienst.
Arc-flash ongevallen
Vlambooggevaar wordt in Europa vaak onderschat. Installaties zijn gebouwd en getest volgens IEC voorschriften en we gaan ervan uit dat de installaties veilig zijn. De praktijk leert echter dat arc-flash ongevallen wel degelijk voorkomen. Meestal gebeurt dit tijdens werkzaamheden met geopende compartimenten, waar spanning voerende delen zich binnen handbereik bevinden.
Gelukkig zijn er meerdere mogelijkheden om vlambogen te voorkomen. Dit kan onder meer door te werken met elektronische componenten, vrijloopdiodes, RC kringen, en varisoren. Daarnaast kan de kans op een vlamboog worden teruggedrongen door:
- Werk met wisselspanning. Een vlamboog blijft alleen actief bij een gelijkspanning tussen de twee elektroden. Let op, want ook bij wisselspanning kan de vlamboog blijven staan als het een meer fasen kortsluiting betreft. De vlamboog wordt dan alleen onderbroken door het ingrijpen van de beveiliging.
- Speciale geïsoleerde geleiders isoleren de vlamboog, waardoor deze zich niet verder kan verspreiden binnen de apparatuur.
- Regelmatig onderhoud aan aansluitingen en apparatuur minimaliseert het gevaar op vlambogen.
- Vlamboog zal in minder heftige mate ontstaan als de gehele energie over de aansluitingen minder is. Met behulp van een caloriemeter kan berekend worden wat de invloed van de vlamboog is.
- Laat een risico-analyse uitvoeren. Verschillende bedrijven in Nederland zijn gespecialiseerd in het analyseren en reduceren van vlamboogrisico`s.
PBM beschikbaar houden
Mocht er toch een vlamboog ontstaan, dan is het essentieel om de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), zoals helmen met gelaatsbescherming in uw bezit te hebben. Deze moeten altijd getest zijn volgens de Europese normen. Daarnaast zijn er speciale handschoenen die beschermen tegen aanrakingsgevaar van vlambogen. Uiteraard is voorkomen natuurlijk beter dan genezen, vooral als het gaat om vlambogen.
