Het is een bekend fenomeen waar veel installatie- en bouwbedrijven mee kampen: de installateur die bij zijn vrienden en kennissen minder uren in rekening brengt dan hij werkelijk heeft gewerkt, of de inkoopmedewerker die een familielid tegen een korting aan materiaal helpt. Dit verschijnsel wordt ‘sweethearting’ genoemd, en het is een groeiend probleem. Vrijgevige werknemers zorgen voor een behoorlijke schadepost voor installatie- en bouwbedrijven. Hoe ga je om met werknemers die frauderen door ‘cadeautjes’ uit te delen? Ontslag op staande voet is een extreme reactie, maar mag je iemand bij ontdekking van zo`n incident op staande voet ontslaan?
Wat zegt de rechtspraak?
In een recente zaak heeft de kantonrechter Amsterdam het volgende geoordeeld. Een werkneemster van Action is op 9 september 2015 op staande voet ontslagen, omdat zij vier in plaats van zeven blikken verf heeft afgerekend, met personeelskorting, voor een kennis die het financieel heel moeilijk had. De werkneemster heeft de rechter gevraagd om het ontslag te vernietigen. Naar het oordeel van de kantonrechter is het ontslag op staande voet rechtsgeldig. De rechter oordeelde dat vaststaat dat Action een stringent fraudebeleid voert. De medewerkers worden over dit beleid geïnformeerd door middel van de Personeelswijzer, die ook aan werkneemster is verstrekt en waarnaar ook verwezen wordt in de schriftelijke arbeidsovereenkomst. Overtreding van deze regels is in dit geval een dringende reden voor ontslag op staande voet.
Onherstelbaar verlies van vertrouwen
Sweethearting kan dus een reden zijn om een medewerker op staande voet te ontslaan. Maar waar ligt de grens of een ontslag op staande voet wel of niet gerechtvaardigd is? Is het weggeven van wat `reserveonderdeeltjes` aan een bekende voldoende?
Uit de rechtspraak volgt in ieder geval dat een ernstig vergrijp met kleine impact, zoals het stelen van een klein bedrag of wat etenswaar, toch reden kan zijn voor ontslag op staande voet. Dit leidt namelijk tot onherstelbaar verlies van vertrouwen.
Wel kijkt de rechter naar de persoonlijke omstandigheden van de werknemer; deze kunnen soms van doorslaggevend belang zijn om het ontslag op staande voet niet toe te staan. Kortom, ook diefstal van artikelen met een geringe waarde kan een geldig ontslag op staande voet opleveren. Al blijven de persoonlijke omstandigheden van de werknemer een rol spelen in de afweging of een ontslag op staande voet gerechtvaardigd is.
Zorg voor heldere regels en trek duidelijke grenzen
Maak heldere regels die voor iedereen duidelijk zijn. Uit de jurisprudentie volgt dat een rechter veel eerder aannemelijk acht dat een ontslag op staande voet terecht is verleend, wanneer het voor de werknemer duidelijk was dat zijn handelen niet werd getolereerd en dat een en ander zelfs zou kunnen leiden tot ontslag op staande voet. Een gewaarschuwd mens telt voor twee! Het hebben van een goed personeelshandboek is dan ook nodig. Belangrijk is dat je de regels ook toepast en handhavend optreedt en niet willekeurig handelt.
