‘Straatje erbij’ vraagt beperkt extra ingrijpen: voorzieningen en infrastructuur zijn er immers al. Een ander voordeel is dat in de lokale vraag naar woningen wordt voorzien. Bij ruim tweeduizend dorpen en steden kan een ‘straatje erbij’ komen, berekende het Planbureau voor de Leefomgeving. Alleen kan dit in de komende jaren slechts ongeveer 10 procent van de woningbouwopgave lenigen.
De berekening houdt rekening met ruimtelijke restricties zoals geluidhinderzones van luchthavens, beschermde landschappen en natuurgebieden. Deze gebieden komen niet in aanmerking voor woningbouw en dus ook niet voor een ‘straatje erbij’. Daarnaast zijn er veel andere randvoorwaarden, zoals milieugerelateerde gezondheidsrisico’s en de criteria voor ‘water en bodem sturend’, die ervoor zorgen dat woningbouw op bepaalde locaties geen reële optie is.
‘Straatje erbij’ kan dus slechts een bescheiden bijdrage leveren aan de woningbouwopgave, concludeert het PBL. Voordelen van de aanpak zijn de mogelijkheden waarmee dorpen en steden kunnen voorzien in de lokale woningbehoefte en de naar verhouding lage kosten om nieuwe woningen te realiseren. Daartegenover staan zorgen over de aantasting van het landschap door nieuwe bebouwing. Ook wordt gevreesd dat de nieuwe woningen duur zullen zijn, dat het landbouwareaal afneemt en dat de nieuwe bewoners aan de randen van dorpen en steden meer gebruik zullen maken van de auto.
Maatschappelijke opgaven
De discussie over ‘straatje erbij’ als bijdrage aan de woningbouwopgave moet ook worden bezien in een bredere context van klimaatadaptatie, economie, duurzaamheid, leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit en transities in de landbouw en energievoorziening. Deze maatschappelijke opgaven vragen ook om ruimte, stelt het PBL.
“‘Straatje erbij’ is allereerst een politieke afweging. We zien dat deze aanpak kan bestaan naast andere verstedelijkingsopties, zoals verdichting van de stad, het efficiënter benutten van bestaande woonruimte of van uitleg, het aanleggen van compacte stadswijken buiten de bebouwde kom”, aldus Arjan Harbers van het PBL, hoofdonderzoeker van deze studie.
