Heel lang geleden bestonden gevels uit steen. Ze waren donker en dicht. Om naar buiten te kunnen kijken, liet men hier en daar gewoon een stuk open. In het jaar 100 gebruikten de Romeinen voor het eerst glas in hun gebouwen. In de 11e eeuw verbeterden de Duitsers het proces en in de 13e eeuw vonden de Italianen nog verfijndere technieken voor het maken van vensterglas. De eerste ‘slimme gevel’ was daarmee een feit. Dat is natuurlijk niets in vergelijking met wat we nu onder die term verstaan. Want een slimme gevel regelt licht en warmte, zorgt voor ventilatie en comfort én biedt uitzicht. Het idee van de slimme gevel bestaat nu een aantal decennia, maar maakt sinds drie jaar een echt snelle opmars.
Energie besparen én produceren
Vooral op het gebied van energie kunnen gevels een grote rol gaan spelen. Een slimme gevel kan energie besparen en zelfs produceren. Hij kan zonnewarmte binnenlaten of juist tegenhouden, kan daglicht doorlaten om elektrische energie te besparen en kan warmte terugwinnen uit ventilatielucht. Daarnaast wordt de gevel gebruikt om energie mee te ‘oogsten’. Bijvoorbeeld door PV-cellen toe te passen, door warmte uit de spouw van een klimaatgevel te winnen of door warmtewinning uit een kasachtige constructie. Er zijn mogelijkheden te over en er zijn dan ook prachtige – en zeer diverse – voorbeelden.
Energie uit biomassa
Neem nou het Algenhuis in Hamburg waarbij levende organismen bijdragen aan de energievoorziening voor de vijftien woningen in het pand. De zuidoost- en zuidwestgevel van het gebouw zijn bedekt met glaspanelen, waarin miljoenen microscopisch kleine algen leven. Deze algen groeien onder de juiste omstandigheden in de zon razendsnel. Het licht wordt door de algen geabsorbeerd door middel van fotosynthese. Door toevoeging van CO2 en de juiste voedingstoffen ontstaat zo de ideale mix voor de aanmaak van biomassa. Een deel van de biomassa wordt omgezet in biogas. Met behulp van een wisselaar wordt de thermische warmte van de vloeistof in het systeem direct gebruikt of opgeslagen.
De proef in Hamburg moet aantonen of de ‘micro-alg biogevel’ een bruikbare bron van duurzame energie is. En als dat zo is, kan dat de stedenbouw fundamenteel veranderen.
Ziekenhuis en wolkenkrabbers
Een ziekenhuis in New Mexico werd voorzien van een sponsachtige omhulling van titanium dioxide. Dat materiaal maakt luchtverontreinigers onschadelijk met behulp van UV-stralen. De gevel ‘eet’ als het ware smog en fungeert dus als luchtreiniger. Daarnaast dient het ook als zonnescherm. Een derde voorbeeld zijn twee wolkenkrabbers in Abu Dhabi, die een ademende huid lijken te hebben. Aan de gevel zijn facetvormige rozetten van fiberglas bevestigd die in en uit kunnen vouwen, automatisch reagerend op de temperatuur. Dat maakt de gevel niet alleen slim, maar ook nog eens heel mooi!
