Funderingen zijn van beton. Er gaan grote heipalen de grond in en er wordt gestort, zo ziet het traditionele plaatje eruit. Maar het kan ook simpeler, geluidsarm, trillingsvrij en met veel lichter materieel. Schroeffundamenten zijn aan een opmars bezig. Maar wanneer kun je deze schroeven gebruiken en wanneer niet? We vragen het aan Danny van den Elzen van FIRST BASE Ground Screws.
‘De schroeffundering is een grondverdringend paalsysteem’, legt Danny uit. ‘Het kan trillingsvrij en geluidsarm worden aangebracht en het heeft een groot draagvermogen.’ Bouwers krijgen steeds vaker te horen dat het bouwen trillingsvrij moet, bijvoorbeeld voor de uitbreiding van een woonwijk. ‘Wanneer een heipaal door een zandlaag gaat, dan kan de hele buurt daar over meepraten, los van de herrie die het maakt. Dan is een geschroefd paalsysteem ideaal.’
Bovendien kunnen funderingsschroeven heel snel geleverd en gemonteerd worden, gaat hij verder. Dat illustreert hij met een voorbeeld. ‘Eind oktober kreeg ik een klant aan de lijn die in april 150 vakantiehuisjes moest hebben staan. Die huisjes worden geprefabriceerd en een deel van die huisjes werd twee weken nadat ik werd gebeld al geleverd op locatie. De fundering is in zo’n project een flexibel onderdeel, waarvoor wij dus soms letterlijk twee weken van tevoren worden gevraagd. Meestal kunnen wij dat dan regelen.’
Alles zonder beton
Bij projecten zoals dit vakantiepark gaat het vaak om modulaire prefab woningen en daarvoor zijn schroeffunderingen een zeer goede optie. Maar schroeffunderingen zijn geschikt voor allerlei lichte toepassingen. ‘Staalconstructies, houtconstructies, sandwichpanelen. Eigenlijk alles zonder beton.’
Beton is zwaar en het zorgt voor veel CO2-uitstoot. Bovendien heb je heel zwaar materieel nodig om een betonnen fundering de grond in te krijgen. De oplegger met heipalen alleen al is gigantisch. ‘Als je lichter gaat bouwen, dan kun je direct besparen op de funderingen. De machines voor het indraaien van funderingschroeven wegen hoogstens 3 ton’, stelt Danny. ‘Bij een heimachine heb je het al snel over 20 tot 60 ton.
Recyclebaar
Natuurlijk heb je ook geschroefde betonpalen. ‘Maar met beton kun je de grond later nooit schoon opleveren. Metalen schroeven draai je gewoon weer uit de grond en dan kun je ze ook nog hergebruiken. Ze zijn volledig recyclebaar.’ Dat is zeker van belang bij vakantieparken, die met enige regelmaat willen vernieuwen, maar ook als mensen bijvoorbeeld een mantelzorgwoning in hun tuin laten plaatsen voor hun ouders. Dat huis moet later weer opgeruimd worden en met funderingsschroeven is ook de fundering snel en effectief weer weg te halen.
De kostprijs van een funderingschroef is wel wat hoger dan beton, waarschuwt Danny. ‘Maar de kostprijs is niet het hele verhaal. Je werkt droog en dus schoner op locatie. Naast het voordeel van die kleinere machines, heb je bijvoorbeeld ook geen uithardingstijd, waardoor het bouwproces wordt verkort en het allemaal wat sneller gaat.’
Bodemgesteldheid
Schroeffundamenten kunnen overal worden toegepast, maar toch hangt veel af van de bodem waar de schroeven ingedraaid moeten worden. ‘Funderen doen we altijd tot in de stevige zandlaag. In delen van Nederland ligt die vlak aan de oppervlakte. Maar als die diep ligt, dan is er wel een kantelpunt. Die zandlaag mag maximaal op 15 meter diepte liggen, dan is het kostenefficiënt.’
Daarnaast is er een maximaal indraaimoment dat de mogelijkheden van elk type schroeffundament begrenst. ‘We moeten rekening houden met de maximale kracht die we kunnen uitoefenen op een schroef. Als er bijvoorbeeld een stevige laag in de grond zit die geen draagvermogen heeft, dan zullen we er doorheen moeten naar de dieper gelegen stevige zandlaag. Dan moeten we wel rekening houden met het maximale indraaimoment. Want als je de paal overbelast, treedt er plastische vervorming op. Van die situatie willen we ver weg blijven.’
Daarom maakt FIRST BASE Ground Screws uitgebreide funderingsberekeningen. ‘Allereerst moet je natuurlijk weten welke krachten er op de fundering werken vanuit de bovenconstructie. Het aantal palen wordt opgegeven door de hoofdconstructeur.’ Dan wordt precies berekend wat het draagvermogen is van de schroefpalen. ‘Dat kunnen we heel nauwkeurig en daar zijn we uniek in. We kunnen aantonen dat de paal een bepaald draagvermogen heeft in de specifieke grond waarin hij komt te staan. We adviseren dan een bepaalde lengte en diameter, en daar komt dus ook direct een kostprijs uit. Vervolgens leveren we direct uit voorraad. Daar hebben we kilometers stalen buis liggen.’
Bewust van de mogelijkheden
De bouw is een conservatieve sector, stelt Danny. ‘We houden nog graag vast aan beton en gemetselde muren. Maar we komen metselaars tekort, er moeten heel veel woningen bijkomen, we hebben te maken met veranderende weersomstandigheden, we moeten rekening houden met CO2- en stikstofuitstoot en we moeten de afvalstromen inperken. Als we die stenen muren loslaten, dan krijgen we veel meer flexibiliteit en kunnen we veel kosteneffectiever gaan bouwen in productiehallen.’
Dat betekent meer in bijvoorbeeld hout bouwen en overgaan op modulaire prefab woningen, precies de grootste markt voor schroeffundamenten. ‘Leg je daar een betonnen fundering onder, dan heb je wel een heel hoog draagvermogen, maar dat is lang niet altijd nodig. In de bouw draait het uiteindelijk altijd om geld. Je wilt een mooie woning hebben, maar de fundering hoeft geen eyecatcher te zijn, die gaat toch de grond in. Die moet degelijk en duurzaam zijn, en liefst zo goedkoop mogelijk. Dan moet je naar alle mogelijkheden kijken, en dus ook naar schroeffundamenten.’
