Duurzame waterwoningen, dat was het idee in 2013 toen de eerste prille plannen ontstonden. Voor de bouw zijn duurzame materialen gebruikt. Alle woningen zijn optimaal geïsoleerd, hebben geen gasaansluiting, en de energieprestatiecoëfficiënt is nul of minder
Praktische duurzame invulling
Een onafhankelijk adviesbureau inventariseerde de wensen en eisen van de bewoners op het gebied van comfort, efficiëntie, regelbaarheid en duurzaamheid. Op basis daarvan én de hand-out Duurzaam bouwen van de gemeente Amsterdam legde het bureau mogelijke technische oplossingen voor. Daaruit ontstond op den duur de praktische invulling. Warmtepompen winnen warmte uit het oppervlaktewater voor de (vloer)verwarming van de woningen. De minimumtemperatuur van het kanaalwater is 4 á 5 °C. De warmtepompen die onttrekken al vanaf een watertemperatuur van 3 tot 4 °C warmte aan het kanaal. De temperatuur is het grootste deel van het jaar een stuk hoger, en dan neemt het rendement van de warmtepomp toe. Voor de ventilatie kozen sommige bewoners voor natuurlijke ventilatie en CO2-gestuurde afzuiging, maar er zijn ook woningen waar balansventilatie met mechanische aan- en afvoer van lucht, inclusief warmteterugwinning werd aangelegd. Vijfhonderd zonnepanelen zorgen voor een duurzame stroomopwekking, waarbij een overschot aan elektriciteit tijdelijk in een lithium-accusysteem wordt opgeslagen. Die systemen zijn gekoppeld aan een smart grid. Dat is misschien nog wel het meest bijzondere aan het hele project. Het slimme netwerk voor opgewekte en gebruikte stroom is in ieder geval uniek. De bewoners delen één gezamenlijke stroomaansluiting en daarnaast zijn alle woningen voorzien van accu`s. Op die manier kan elektriciteit uit alle zonnepanelen direct gebruikt of opgeslagen worden, en dat wordt onderling verrekend. Het elektriciteitsbedrijf komt daar niet aan te pas, en dat is zeer uitzonderlijk. De werkgroep smartgrid houdt zich bezig met het optimaliseren van de huidige smartgrid. Door te monitoren krijgt iedereen goed zicht op het energieverbruik. Op basis van die resultaten kan op termijn besloten worden om dingen aan te passen.
Watergebruik en groenvoorziening
De woningen zijn uitgerust met waterbesparende vacuümtoiletten en douches met warmteterugwinning. De meeste woningen hebben een 1.000-litertank waarin het regenwater wordt opgevangen dat wordt gebruikt voor het spoelen van het toilet. Zonneboilers verwarmen het tapwater. Het afvalwatersysteem kent een grijze stroom (wasmachine) en zwarte stroom (toilet). Een deel van de installatievoorzieningen is in/onder de steiger weggewerkt, zoals de elektravoorziening, het vuilwaterafvoer-leidingnet, het vacuüm-waternet en de telefonie- en databekabeling. De groenvoorziening op en om de waterwoningen is nu nog bescheiden. Zo`n derde van het dakoppervlak is groen, en verder is er een plan om in een later stadium drijvende tuinen in het gebied plaatsen.
Hechte gemeenschap
De op dit moment 105 bewoners vormen een hechte gemeenschap. Veel van hen zijn al sinds 2013 bij het project betrokken en sinds ze er eindelijk echt wonen, is de verbondenheid alleen maar gegroeid. De bewoners zijn verenigd in de Stichting Schoonschip, waarvan Marjan de Blok de secretaris is. Zij vertelt: ‘Wonen op het water omringd met fijne mensen is een droom die uitkomt. Ik denk dat het ook heel belangrijk is om het samen te doen, want alleen dan kan je lachen om de dingen die mis gaan of de dingen die zwaar zijn. We wonen hier met z`n allen met veel plezier.` Het project is niet onopgemerkt gebleven. In eigen land is er veel aandacht, maar ook in het buitenland valt Schoonschip op. Zo won het project voor haar smartgrid systeem de European Solar Award, een initiatief van de European Association for Renewable Energy. Tot grote trots van alle Schoonschippers.
