“De woningnood is een van de grootste problemen van dit moment”, stelt minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. De noodzaak om snel meer betaalbare woningen te realiseren mag geen reden zijn om thema’s als rechtvaardigheid, betaalbaarheid en het klimaat uit het oog te verliezen. Hier zit een spanningsveld, omdat deze doelen kunnen botsen. Stichting Dutch Green Building Council (DGBC) gaat daarom samen met Platform31 en Platform Woonopgave in opdracht van de Laudes Foundation een nieuw, internationaal project leiden. ‘Sustainable Housing for all’ is een onderzoek naar duurzame, betaalbare en rechtvaardige oplossingen voor de woonopgave.
Niet alleen Nederland, maar ook andere Europese landen kennen een wooncrisis. Het project ‘Sustainable Housing for all’ is een samenwerking tussen Nederland en Duitsland. Het Nederlandse consortium bestaat uit DGBC, Platform31 en Platform Woonopgave. In Duitsland leidt Buro Happold het onderzoek. Vanuit de Nederlandse en Duitse context worden kennis, beleid en voorbeelden gedeeld en strategieën verrijkt. Over een periode van twee jaar doet het consortium onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van beleid, duurzame oplossingen voor de woonopgave en lessen uit Nederland, Duitsland en andere Europese landen. Het onderzoek zal resulteren in een roadmap met beleidsstappen op korte en lange termijn.
Integraal perspectief
Huisvesting wordt steeds oneerlijker. Sommige mensen hebben grote moeite om een betaalbare sociale huurwoning te vinden, anderen betalen noodgedwongen de hoofdprijs voor een woning in de private sector. Woningeigenaren met lage maandlasten kunnen investeren in het verduurzamen van hun woning, terwijl nieuwe, jonge kopers te maken hebben met torenhoge kosten waardoor grote investeringen geen optie meer zijn. Kwetsbare doelgroepen hebben directe behoefte aan een veilig thuis, maar vissen vaak achter het net.
Daarom is het project gericht op ecologisch en sociaal duurzame oplossingen voor de woonopgave. Sanne van Manen van Platform Woonopgave: “We bekijken huisvesting vanuit een integraal perspectief, waarin thema’s zoals duurzaam bouwen, sociaal welzijn, zorg, bestaande woningvoorraad, ruimtelijke ordening, wetgeving, financiële systemen en dakloosheid worden meegenomen. Deze thema’s zijn allemaal met elkaar verbonden en hebben, naast het woonbeleid, ook invloed op de woonopgave. Wij denken dat deze integrale benadering juist kansen biedt om tot duurzame en betaalbare oplossingen te komen.”
Beleid in beeld brengen
De effecten van het huidige en voorgaande beleid wil het consortium verder onderzoeken. ‘Sustainable Housing for all’ start met het zo zichtbaar en helder mogelijk in kaart brengen van alle huidige ‘beleidsknoppen’ om van daaruit de toekomstige roadmap met duurzame oplossingen voor te stellen.
Frank Wassenberg van Platform31 licht toe: “We zien dat ons woonbeleid erg complex in elkaar zit. In de loop der jaren zijn er allerlei wetten en beleidsregels bij gekomen, niet alleen qua huisvesting, maar ook op economisch, sociaal, fiscaal, ruimtelijk, milieu en ander gebied. Allemaal regelgeving met eigen doelen en logica die de woningmarkt beïnvloeden. Dat heeft geleid tot de huidige situatie, waarin we zo’n beetje het ruimste wonen in het krapst bemeten stukje Europa. Dat verwondert ons.”
Woonoplossingen binnen de planetaire grenzen
‘Bouwen, bouwen, bouwen’ is niet de enige manier om 100.000 wooneenheden per jaar te realiseren. Bouwen heeft immers een aanzienlijke ecologische voetafdruk. Daarom zoeken de betrokken partijen naar betaalbare en passende oplossingen, binnen de planetaire grenzen.
CO2-neutraal, of zelfs ecopositief bouwen is mogelijk, volgens projectleider Laetitia Nossek (DGBC). “Dat kan bijvoorbeeld met biobased materialen, maar zulke duurzame keuzes staan onder financiële druk door scherpe businesscases. Als we nu niet handelen krijgen we op korte termijn te maken met meerdere crises. Een groot deel van de bestaande woningvoorraad is nog niet duurzaam genoeg, klimaatvoorspellingen zijn negatiever dan eerder ingeschat, en veel landen staan voor een opkomende zorgcrisis doordat steeds meer ouderen thuis blijven wonen. De woonopgave is zeer complex. Juist in deze complexiteit liggen kansen.”
