TenneT’s grensoverschrijdende stroomverbindingen over land en op zee zorgen voor voldoende mogelijkheden voor import en export, waarmee deze zogenoemde interconnectoren voor extra zekerheid zorgen. De technische import- en exportcapaciteit groeien met 60% van 5,5 gigawatt (GW) nu naar 9,1 GW in 2025. De daadwerkelijke voor de markt beschikbare capaciteit wordt bepaald door marktsituaties.
Groei duurzame productiecapaciteit
Het thermische elektriciteitsproductievermogen in Nederland daalt van 22,4 GW nu naar 17,6 GW in 2033. De som van zon PV-, waterkracht en windvermogen stijgt in deze periode van 7,1 GW naar een geschatte 36,1 GW. Hiermee zou, naar verwachting en met in achtneming van grote onzekerheden met betrekking tot de dan daadwerkelijke beschikbaarheid van vermogen, in 2033 twee derde van de elektriciteitsproductiecapaciteit in Nederland duurzaam kunnen zijn. In 2025 is dat iets meer dan de helft. In beide jaren maken wind op zee en wind op land in totaal circa de helft uit van de duurzame productiecapaciteit, de andere helft is zon PV.
Marktsituatie gascentrales verbetert
In het kader van de leveringszekerheidsmonitor heeft TenneT ook laten onderzoeken hoe de markt voor gascentrales, een belangrijk deel van het Nederlandse elektriciteitsproductiepark, er de komende jaren uit ziet. Belangrijkste conclusie is dat wordt verwacht dat de marktsituatie voor de meest efficiënte gascentrales die nu in de mottenballen staan vanaf 2024 (sterk) verbetert. Uitfasering van kernenergie in Europa en stijging van CO2- en brandstofprijzen gaan er naar verwachting voor zorgen dat gascentrales weer winstgevend worden. Marktpartijen hebben in 2016 en 2017 geconserveerd vermogen ter grootte van opgeteld 1,3 GW in gebruik genomen. Daarnaast is onlangs aangekondigd dat in de loop van 2020 geconserveerd gasvermogen van nog eens 1,3 GW weer in gebruik zal worden genomen.
Mogelijke importafhankelijkheid pas vanaf 2025
In de Monitoring van 2017 werd aangegeven dat er vanaf 2020 momenten zouden kunnen ontstaan van importafhankelijkheid van elektriciteit. Bijvoorbeeld bij combinaties van geen productie uit zon en wind en een hoge vraag naar elektriciteit. Volgens de nieuwe monitor wordt deze situatie nu pas voorzien vanaf 2025. Tot die tijd kan het binnenlands productiepark ook zonder import aan de vraag voldoen.
Importafhankelijkheid hoeft overigens geen probleem te vormen voor de leveringszekerheid. In het verleden heeft Nederland perioden gekend van importafhankelijkheid zonder dat de leveringszekerheid in gevaar is gekomen. In de toekomst wordt toevoer vanuit het buitenland minder zeker vanwege meer gelijksoortigheid van het productiepark in Noordwest-Europa. Een nationaal vermogensoverschot leidt overigens niet automatisch tot extra leveringszekerheid. Nederland maakt deel uit van een geïntegreerde Europese elektriciteitsmarkt, waarbij ons elektriciteitssysteem sterk gekoppeld is met het buitenland. De leveringszekerheid in Nederland wordt daarom in steeds grotere mate beïnvloed door ontwikkelingen in de ons omringende elektriciteitsmarkten. Dankzij de koppeling met het buitenland kan de leveringszekerheid in Nederland op de middellange termijn voldoende blijven. Het Nederlandse productiepark levert ook een bijdrage aan de leveringszekerheid in de ons omliggende landen.
Inzicht en advies
TenneT voert vanuit haar wettelijke taak “marktfacilitering” jaarlijks deze monitoring van de lange termijn leveringszekerheid uit. Doel van de monitoring is om inzicht te geven in de verwachte ontwikkeling van de leveringszekerheid in Nederland op korte en middellange termijn. De resultaten van TenneT’s Monitoring Leveringszekerheid geven momenteel geen directe aanleiding om de overheid te adviseren om op korte termijn nieuwe maatregelen te treffen. Wél is het raadzaam om de ontwikkelingen in het buitenland nauwgezet te volgen en dat overheden hier met elkaar in gesprek blijven.
