Door in het riool of bovengronds warmtewisselaars te plaatsen kan de thermische energie (warmte of koude) uit het rioolwater teruggewonnen worden. Met de inzet van warmtepompen wordt de temperatuur vervolgens naar een bruikbaar niveau gebracht.
Riothermie heeft veel potentie
Ingenieursbureau Tauw is in Nederland een belangrijk pleitbezorger van de toepassing van het winnen van energie uit rioolwater. Het bureau onderzoekt wat de potentie is in diverse gemeenten en maakt op basis daarvan kansenkaarten. Op de kansenkaart worden ook de mogelijke afnemers van thermische energie zichtbaar gemaakt. Met het opstellen van de kansenkaart hopen de gemeenten de ontwikkeling van riothermie binnen hun grenzen te faciliteren.
Warmte uit rioolwater
En dat lijkt te werken. Zwembad ’t Bun in Urk verwarmt vanaf deze zomer zijn zwemwater met energie uit het riool. Over een lengte van 120 meter fungeren dubbelwandige rvs-buizen als warmtewisselaar voor de lagetemperatuurverwarming van het bad. Het is voor het eerst dat in Nederland riothermie onderdeel uitmaakt van een rioolpersleiding. Een enigszins vergelijkbaar concept wordt al toegepast in Raalte. Alleen wordt daar de warmte gehaald uit het effluent van de zuivering. Schoon water dus, waarbij vrij eenvoudig de warmtewisselaar in het gezuiverde water kan worden gelegd. In Urk wordt de warmte uit het rioolwater gehaald via een dubbelwandige pijp die naar de rioolzuivering toegaat.
RVS-warmtewisselaars
De rvs-warmtewisselaars zijn een gezamenlijk ontwerp van ingenieursbureau Tauw en Doorgeest Energietechnieken uit Raalte. Het design van de warmtewisselaar is zodanig dat zowel in de kern waarin het rioolwater stroomt als in de buitenwand met het warmtevoerende medium een ideale turbulentie ontstaat. Daardoor is een optimale uitwisseling van warmte mogelijk.
Warmte- en koudeopslag
In Urk wordt de riothermie toegepast in combinatie met warmte- en koudeopslag (wko). Omdat het riool veel warmte in de zomer biedt en het zwembad dan juist minder warmte nodig heeft, vindt in de zomer opslag in de bodem plaats. Deze warmte is in de winter weer beschikbaar voor het zwembad. Een zwembad in Rosmalen wint eveneens de warmte terug van het eigen zwemwater voordat dat wordt geloosd op het riool.
Verwarming voor appartementen
In Goes ontvangen zestig nieuwbouwappartementen straks ook hun warmte uit het riool. Deze warmte wordt benut voor de cv en voor het warmtapwater. De rioolbuizen worden geleverd door LBN Betonproducten en KD International. In de buizen zitten een warmtewisselaar en PE-buizen, waar glycol doorheen loopt. De glycol stroomt naar een centrale installatieruimte in het appartementencomplex. Daar wordt het water voor de ruimteverwarming en warm tapwater voorverwarmd met de restwarmte. Vervolgens wordt het water met warmtepompen verder verwarmd tot 45 °C. Ieder appartement krijgt een boiler en een doorstroomtoestel om de temperatuur van het tapwater nog verder te verhogen.
Systeem is bivalent
Het riothermiesysteem is bivalent. 70 tot 80 procent van de warmte komt uit de riothermie-installatie. Een gasgestookte cv-ketel vult tijdens de piekvraag het warmtetekort aan. Het voor- en najaar bieden de beste condities voor de werking van riothermie. In het voorjaar kan de wisselaar in het riool koeling leveren tot een temperatuur van 17 graden. Als het rioolwater in de zomer warmer wordt, gaat de koeling via de warmtepomp.
