In het vigerende Arbeidsomstandighedenbesluit (artikel 4.10) wordt verwezen naar de wettelijke verplichting, zegt Lambers. `Een werkgever heeft de plicht om voor zijn medewerkers een veilige werkomgeving te bieden. Zolang je niet weet wat er in de bodem zit, is de veiligheid niet gegarandeerd. In heel Nederland liggen nog talloze explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Het gaat om vliegtuigbommen, granaten, maar ook om wrakken van neergestorte vliegtuigen.`
Certificaten
Tavela is gespecialiseerd in het opsporen van explosieven. Lambers: `Niet iedereen mag dit werk doen, je moet als bedrijf gecertificeerd zijn conform de wetgeving de CS-OOO, of voluit: Certificatieschema Opsporen Ontplofbare Oorlogsresten. Tavela is A- en C gecertificeerd. Ook onze medewerkers zijn gecertificeerd. Er zijn nog zo`n vijf bedrijven die deze tak van sport beoefenen. Als je weet hoeveel er wordt gebouwd en aangelegd en hoeveel er in de toekomst nog gebouwd gaat worden, dan kun je nagaan dat we het hartstikke druk hebben. Wij werken in heel Nederland en het komt heel regelmatig voor dat we explosieven aantreffen. Als we ergens aan de gang gaan, beslist de opdrachtgever wat er vrijgegeven dient te worden. Meestal wordt ons gevraagd om alleen de delen van een terrein onderzoeken waar straks de bouwwerkzaamheden plaats gaan vinden. Hoe diep we graven, hangt weer af van de bodemopbouw. Een vliegtuigbom kan in een zachte bodem heel ver doordringen, de eerste dragende zandlaag kan dan wel op twintig meter diepte liggen. Als daar geheid moet worden, moet je dus zo diep gaan.`
Kennis
Op de vraag of het spannend werk is, zegt Lambers: `Ach, dat valt best mee. We hebben heel veel kennis in huis, dus we weten precies wat we aan het doen zijn. Maar inderdaad: er is altijd een risico, want het blijft munitie die ooit is gemaakt om mensen te doden en materieel te vernielen en het werkt over het algemeen nog prima.
Voor de oppervlaktedetectie gebruiken we een gradiometer. Deze apparatuur meet verstoringen in het aardmagnetisch veld. En om sneller te kunnen werken monteren we meerdere sondes naast elkaar op een voertuig. De data die we daarmee verkrijgen, analyseren we op kantoor en op basis daarvan stellen we een detectierapport op. In de bijgaande objectenlijst geven we met coördinaten aan waar we een verstoring hebben aangetroffen. Dat kan een oude melkbus of een rioolbuis zijn, maar kan dus ook een explosief zijn. De objecten gaan we benaderen, en we gaan ze echt opgraven om te bekijken of het een explosief is. Soms laat een gemeentebestuur in dat stadium archeologen meelopen.`
Opblazen
Vinden de mannen van Tavela explosieven, dan beoordeelt hun Senior Deskundige OOO of ze verplaatsbaar zijn. Lambers: `Is dat het geval, dan slaan we ze op in een speciale container en komt de EOD ze onschadelijk maken. Zijn ze niet verplaatsbaar, dan melden we het direct en dan maakt de EOD een ruimingsplan. Soms wordt iets dan ter plekke opgeblazen, of de EOD demonteert het explosief en blaast het elders op. Elke situatie en elke vondst is dus weer anders. Is een terrein onderzocht en vrijgegeven, dan kan de bouw aanvangen. En kunnen de bouwers dus veilig aan het werk.`
