We stelden twee mensen uit de wereld van het PV-onderwijs vijf vragen om uit te vinden wat de meerwaarde van zo`n gecertificeerde opleiding nu eigenlijk is. Aan het woord komen Emiel Ponte, directeur/oprichter van Switch2Solar en Seralda Kruijt, bedrijfsadviseur techniek bij het Alfa-College in Groningen.
Welke basisvaardigheden en -kennis moet een PV-installateur hebben?
Emiel: “Om hier een goed antwoord op te geven moeten we onderscheid maken tussen de verschillende disciplines:
– Verkoop & het advies, met als bijbehorende kwalificaties: communicatieve vaardigheden, gedetailleerde kennis van economische aspecten, basiskennis van constructieve zaken, basiskennis van systeemontwerp, basiskennis van elektriciteit en algemene kennis over energie, duurzame energie, beleid en achtergronden.
– Werkvoorbereiding, systeemontwerp en inkoop, met als bijbehorende kwalificaties: gedetailleerde kennis over systeemontwerp, constructieve zaken, elektriciteit en veiligheid, en kunnen werken met design-tools zoals PV*SOL of andere ontwerpsoftware.
– Realisatie, plaatsing en installatie, met als bijbehorende kwalificaties: basiskennis over constructieve zaken, systeemontwerp en elektriciteit, gedetailleerde kennis over veiligheid. Daarnaast moet men handig zijn en kunnen werken op hoogte.
– Testen, keuren en service, met als bijbehorende kwalificaties: basiskennis van constructieve zaken, gedetailleerde kennis van systeemontwerp, elektriciteit en veiligheid, het kunnen werken met verschillende meetapparatuur.”
Seralda: “Wij werken met eindtermen. Het gaat vooral om kennis, op basis waarvan de installateur een installatie op een juiste en veilige manier installeert. Deze eindtermen zijn ook de basis voor de certificering in het kwaliteitsregister van QBISnl.”
Is het voor een doorsnee installateur, die af en toe zonnepanelen legt, noodzakelijk om een opleiding te volgen?
Seralda: “Ja, omdat er sprake is van hoge spanningen en stromen die elektrocutie, brandgevaar en/of schrikreacties kunnen veroorzaken bij ondeskundige aanleg. Ook kan ondeskundig gedrag problemen veroorzaken, zoals een verminderde of te lage opbrengst.”
Emiel: “Ja, want zonne-energie is een specialistisch vakgebied. Bijkomend voordeel van zo`n diploma in je achterzak is dat `af en toe zonnepanelen leggen` misschien wel `regelmatig` kan worden.”
Wat bieden jullie voor opleidingen aan?
Emiel: “Switch2Solar biedt verschillende opleidingen aan. De opleiding tot Solar-Specialist (inclusief diploma) gaat gedetailleerd in op systeemontwerp, economische aspecten en advisering van zonne-energie. De Solar-Sales trainingen zijn er voor adviseurs en verkopers van zonnepanelen. In de opleiding PV*SOL-Design leren systeemontwerpers te werken met het ontwerpprogramma PV*SOL. Vanaf april kan ook de opleiding tot Solar-Topfitter (inclusief diploma) gevolgd worden. Deze praktijkopleiding richt zich meer op de installatie en plaatsing zelf.”
Seralda: “Wij zijn als ROC net gestart met PV-opleidingen. Op dit moment hebben we een tweedaagse cursus Uitvoering Zonne-stroomsystemen, waarbij het gaat om het installeren van het zonne-stroomsysteem onder het dak (instroom niveau 3). Vanaf het najaar 2016 voegen we twee cursussen aan ons aanbod toe: Bouwkundige Montage van Zonnestroomsystemen op het dak (niveau 2) en Ontwerpen van Zonne-stroominstallaties (niveau 4).”
Met welk doel en welke visie zijn jullie in deze markt gestapt?
Seralda: “We zien dat de omgeving steeds meer inspeelt op duurzaamheid. Veel particulieren in de provincie Groningen investeren (onder meer met subsidies) in duurzame maatregelen en zonnepanelen scoren daarin hoog. Deze ontwikkeling gaf veel spelers, zogenoemde `cowboys`, een positie in de markt. Ze plaatsten tegen een concurrerende prijs veel installaties. Om kwaliteit en veiligheid te garanderen, willen wij onze studenten goed opleiden, zodat ze zich onderscheiden door middel van een notitie in het kwaliteitsregister. Ook het bedrijfsleven kan hier gebruik van maken. Zo kan de particulier bewust kiezen voor een vakman.”
Emiel: “Wij startten in 2009 als groothandel in zonnepanelen. Omdat wij destijds werden geconfronteerd met een totaal gebrek aan literatuur en opleidingen in Nederland zijn we ons in het onderwerp gaan verdiepen. We hebben toen zelf een aantal opleidingen ontwikkeld ter ondersteuning van de verkoop van zonnepanelen. Al snel zijn we gestopt met de verkoop van zonnepanelen en hebben we ons volledig gericht op het geven van opleidingen. Ons ambitieuze opleidingsprogramma is altijd gericht geweest op het creëren van onderscheidend vermogen.”
Groeit de markt nog, of zijn de meeste PV-installateurs nu wel opgeleid?
Emiel: “We staan met zonne-energie aan het begin van een enorme ontwikkeling. Eigenlijk zijn we nog niet eens begonnen. Momenteel wordt zonne-energie gebruikt voor slechts een klein deel van onze totale energiebehoefte, maar over tien tot twintig jaar is zonne-energie een belangrijk onderdeel van onze totale energievoorziening. Behalve kostprijsdalingen zijn ontwikkelingen op het gebied van energiemanagement, opslag en het combineren van technologieën noodzakelijk om het zover te laten komen. Dit alles vraagt om nog veel meer mensen met een goede opleiding op dit gebied.”
Seralda: “De markt voor opleidingen is juist nog groot. Er zijn maar weinig installateurs die een opleiding hebben gevolgd; een certificering in een register geeft hier nog een extra toegevoegde waarde aan. Alfa-college is het eerste ROC in Noord-Nederland die deze gecertificeerde opleiding aanbied. De eerste reacties van installateurs die de opleidingen hebben gevolgd zijn goed. Ze geven aan al veel geleerd te hebben in de praktijk, maar het toch erg fijn te vinden om de basislessen te krijgen en de theorie erachter beter te begrijpen. Wij hopen dan ook nog veel installateurs te kunnen opleiden.”
