Zonnecollectoren die warm water produceren voor tapwater of verwarming van gebouwen zijn een ondergeschoven kind in de energietransitie, stelt de brancheorganisatie. Zonthermie komt niet voor in het hoofdstuk gebouwde omgeving in het voorstel voor hoofdlijnen van het Klimaatakkoord van afgelopen juli, terwijl geo- en aquathermie (warmte uit oppervlaktewater) wel worden genoemd als bronnen van duurzame warmte. Bij ‘zonne-energie’ gaat de aandacht vooral uit naar elektriciteitsproductie met behulp van zonnepanelen. Dat is onterecht, stelt Holland Solar in het position paper ‘Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie. ‘
Overal inzetbaar
Zonnewarmte wordt opgewekt met zonnecollectoren en opgeslagen in een boilervat om zo te voorzien in ruimteverwarming en verwarming van tapwater Zonnewarmte kan in combinatie met seizoensopslag ook fungeren als flexibel inzetbare warmtebron, zowel centraal als decentraal. Door de seizoensopslag worden elders kosten bespaard want er is minder elektrificatie nodig, dus minder netverzwaring en minder piekcentrales. Zonnewarmte kan ook een bron zijn voor warmtenetten bijvoorbeeld op plekken waar het gebruiken van geothermie en restwarmte niet mogelijk of ontoereikend is. Hierbij valt te denken aan glastuinbouwlocaties en warmtevraag in bedrijvenparken en de gebouwde omgeving.
Meer energie per vierkante meter
Zonnecollectoren wekken per vierkante meter meer energie op dan hernieuwbare bronnen als fotovoltaïsche zonnepanelen, windenergie of de teelt van energiegewassen (biomassa). Wereldwijd is zonnewarmte dan ook “één van de meest ingezette duurzame energiebronnen”, aldus het document. Het totaal aan opgesteld vermogen zonne-energie (764 GW) komt na waterkracht (1096 GW) op een tweede plaats bij hernieuwbare energie. Opvallend is dat wereldwijd 60% van dit vermogen wordt ingenomen door zonnewarmte tegen slechts 40 procent fotovoltaïsch.
In een eerder gepubliceerd warmtescenario schatte Berenschot het potentieel aan zonnewarmte voor Nederland al op 39 Petajoule in 2030 en 94 Petajoule in 2050. Zonthermie zou daarmee een gelijkwaardige bron van warmte kunnen worden als geothermie en restwarmte uit de industrie.
‘Neem belemmeringen zonnewarmte weg’
Voor het realiseren van het potentieel van zonthermie is het echter noodzakelijk dat een aantal belemmeringen worden weggenomen. Zonnecollectoren concurreren met fotovoltaïsche zonnepanelen als het gaat om, met name, het gebruik van dakoppervlak. Allerlei fiscale regelingen als BTW-aftrek, energiebelasting en subsidies (salderingsregeling) zorgen ervoor dat fotovoltaïsche panelen vaak voordeliger zijn, stelt Holland Solar.
Vergeleken met volledige elektrificatie van een woning (zonnepanelen met warmtepomp) levert toepassing van zonnewarmte lagere tot gelijke jaarlijkse kosten voor een directere CO2-besparing en minder elektriciteitsverbruik, stelt Holland Solar. Maar er moet wel een ‘gelijk speelveld’ worden gecreëerd. Niet alleen via fiscale regelingen, ook door bijvoorbeeld een ‘goed vergelijkend platform’ op te zetten waarmee verschillende energiesystemen kunnen worden doorgerekend en door te zorgen dat installateurs zo zijn opgeleid dat ze voorlichting kunnen geven over alle verschillende opties voor een woning. Ook de ontwikkeling van de techniek van zonnecollectoren zelf verdient nog ondersteuning.
