De bouwsector staat voor de uitdaging om, onder andere door verdergaande industrialisering en innovatie, de jaarlijkse woningproductie te vergroten. Volgens Xella maakt de markt echter nog veel te weinig gebruik van de mogelijkheden van Building Information Modelling (BIM). `Terwijl juist daarmee op korte termijn enorm veel effect valt te sorteren`, stelt Michael van Tendeloo, bij Xella verantwoordelijk voor BIM en digitalisering. `We hebben met BIM een waardevol instrument in handen voor het realiseren van tijdwinst en het voorkomen van faalkosten. Alleen benut de sector de potentie van dat instrument nog voor amper 20%.`
Groei blijft achter
In 2014 kwamen er in Nederland slechts 45.000 woningen bij. Sindsdien is de markt er wel iets op vooruitgegaan, maar ook in 2017 bleef de teller met ruim 62.000 woningen nog ver onder de doelstelling van de Nationale Woonagenda steken. `Toeleveranciers en bouwers proberen met elkaar het bouwproces te vereenvoudigen en te versnellen door het vaker toepassen van prefab oplossingen en het steeds verder industrialiseren van de keten`, ziet Van Tendeloo. `Dat is goed en nodig, maar we moeten wel beseffen dat het hier om ontwikkelingen gaat op het gebied van échte industrialisatie die traag verlopen en pas op langere termijn vruchten af gaan werpen. BIM biedt daarentegen een werkwijze die nu direct beschikbaar is bij bestaande prefab bouwmethoden en waarvan de voordelen meteen merkbaar zijn, in tijd en in geld. Zodat bouwers bijvoorbeeld geen 30 dagen nodig hebben voor het bouwen van een huis, maar slechts 9.` Hij wijst erop dat ook de ontwikkelingen op het gebied van prefab bouwen gebaat zijn bij een marktbrede toepassing van BIM. `Denk aan badkamers die `plug & play` worden aangeleverd. Zonder BIM heb je bij zoiets gegarandeerd te kampen met niet-kloppende afmetingen of aansluitingsdetails of ontbrekende verbindingsstukken. Daarom zeggen wij: laten we als sector nu eerst en vooral het gebruik van BIM in alle projecten integreren, harde afspraken maken over de manier waarop we ermee werken en zo de mogelijkheden steeds verder benutten. Want als dat fundament staat, wordt het een stuk makkelijker om de bouwproductie te vergroten en het woningtekort te verkleinen.`
Goed toepassen van de basisfunctionaliteit
Die mogelijkheden gaan ook steeds verder, weet Van Tendeloo. `Uiteindelijk stelt BIM iedereen in de keten in staat om razendsnel te calculeren, logistieke processen nauwkeurig op elkaar af te stemmen en ook op de bouwplaats sneller en foutloos te werken, bijvoorbeeld dankzij virtuele hulpmiddelen als Mixed Reality. Maar op korte termijn heb ik het daar nog niet eens over. We boeken al een enorme winst wanneer alle partijen in de keten de basisfunctionaliteit van BIM goed gaan toepassen, zodat alle betrokkenen in een project doorlopend over dezelfde geometrische en constructieve gegevens beschikken.` Op dit moment, zo schat Van Tendeloo in, is slechts in circa 20% van de projecten sprake van zo`n goede toepassing van de basisfunctionaliteit. `Bij die andere 80% wordt het model of niet gebruikt of – deels of geheel – verkeerd gebruikt. Het wordt dan bijvoorbeeld niet op de juiste wijze opgebouwd. Of het wordt ingezet als ontwerpmodel en niet als uitvoeringsmodel. Of het ontbreekt aan een duidelijk samenwerkingsprotocol. Soms zit er niets anders op dan terug te grijpen op 2D-tekeningen. In al die gevallen wordt de tijd- en geldwinst die BIM kan bieden niet behaald.`
Jorrit Welten, projectleider bij het in Oss gevestigde bouwbedrijf Muller Bouw, bevestigt dat. Zijn organisatie werkt sinds begin 2016 met BIM en ziet dat terug in meetbare voordelen. Welten noemt daarbij onder meer tijdwinst op het totale bouwproces en minder materiaalverlies als gevolg van bouwfouten. `Ook in onze samenwerking met fabrikanten boeken we tijdwinst`, vertelt hij. `De snellere engineering vertaalt zich in kortere levertijden. Xella bijvoorbeeld heeft de wanduitslagen sneller klaar en kan dus eerder dan voorheen gaan produceren en leveren. En doordat Xella minder tijd kwijt is aan engineering, gaat ook de prijs per m2 product omlaag.`
BIM-versnelling
Voor het realiseren van een `BIM-versnelling` in de bouw ziet Van Tendeloo een belangrijke rol weggelegd voor de nieuwe generatie. Met het oog daarop pleit hij ook voor meer contact tussen de opleidingen en de praktijk. `Een deel van de oudere, ervaren en door de wol geverfde generatie hikt, heel begrijpelijk, op tegen de digitalisering. Het is daarom zaak om jonge talenten ruimte te geven en ze te laten zien dat de bouw, juist dankzij die digitalisering, ook voor hen een interessante werkplek vormt. Zo versnellen we het veranderingsproces.` Daarnaast wijst Van Tendeloo op de noodzaak van goede afspraken en protocollen. `Dat betekent in het begin een investering, maar die verdien je ook meteen weer terug. Wij werken nu al sinds 2012 met BIM en weten ondertussen hoe een goede, succesvolle BIM-samenwerking kan verlopen. Die expertise delen we graag met wie dat maar wil.`
