Zowel ING als ABN AMRO voorspellen dat de bouw volgend jaar inzakt. Volgens ING zelfs met 2,5 procent. Dat is de grootste krimp van de sector in maar liefst tien jaar. Volgens de banken staat de bouw onder druk door de hogere rente, dalende huizenprijzen, een tekort aan bouwgrond en de stikstofkwestie. Brancheorganisatie Koninklijke Bouwend Nederland reageert onthutst op de onheilstijdingen.
De verwachte krimp in de bouw is “behoorlijk wrang in een periode waarin juist groei zou moeten zijn”, laat Bouwend Nederland weten. De brancheorganisatie wil dat de overheid snel met een structurele oplossing komt om het “gigantisch tekort aan woningen” aan te pakken. “Woningbouw en infrastructuur moeten prioriteit gaan krijgen. Voor de stikstofproblematiek moet nu echt een oplossing komen”.
Bouwend Nederland wijst erop dat er tot 2030 een tekort is van 980.000 woningen. Volgens de onderzoekers bij ING gaat het bij lange na niet lukken om dit tekort op te lossen. “Dat is slecht nieuws voor de woningzoekende en behoorlijk kwalijk”, reageert de belangenbehartiger van de bouwsector.
Energie-infrastructuur
De woningbouw wordt niet alleen afgeremd door de stikstofkwestie. “Maar ook door bijvoorbeeld de energie-infrastructuur die niet op orde is. Dus er zijn meerdere knelpunten die we met elkaar moeten oplossen”, stelt een woordvoerder.
Volgens de economen van ING staat de bouw onder druk door de hogere rente, dalende huizenprijzen, een tekort aan bouwgrond en de stikstofkwestie. Volgens de bank is er bij projectontwikkelaars en producenten van beton en bakstenen nu al “een flinke daling” van de vraag zichtbaar. “De komende kwartalen zal dit in de gehele bouwketen voelbaar worden”, stelde het economische bureau vast. “In 2022 en begin 2023 bood de toenemende vraag naar energiebesparende maatregelen tegenwicht. De vraag hiernaar blijft hoog, maar door de gedaalde energieprijzen is de hausse wel over”, stelt ING. Volgens de bank is er bij projectontwikkelaars en producenten van beton en bakstenen nu al “een flinke daling” van de vraag zichtbaar. “De komende kwartalen zal dit in de gehele bouwketen voelbaar worden”, aldus het economische bureau.
Beton, cement en bakstenen
ING verwacht dat de bouwsector dit jaar nog licht groeit met 0,5 procent.
De economen wijzen erop dat de productie van bouwmaterialen, zoals beton, cement en bakstenen met 20 procent zijn gedaald in een jaar tijd. “Bouwbedrijven bestellen minder bouwmaterialen die vooral bij nieuwbouwprojecten worden gebruikt, omdat zij al te maken hebben met minder opdrachten”, staat in het rapport.
Een ander knelpunt voor de bouw is de stikstofkwestie in Nederland, waarvan de oplossing door de recente val van het kabinet mogelijk langer op zich laat wachten. “Om te bouwen moeten vergunningen aangevraagd worden, maar omdat daar stikstof mee vrijkomt – ook al is het maar heel weinig – kan er dan vaak geen vergunning verleend worden”, verduidelijkt bouweconoom Maurice van Sante. Vooral de grotere bouwprojecten lopen hierdoor volgens hem vertraging op.
Verwachtingen bijgesteld
Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) gaf vorige maand al aan dat de bouw van nieuwe woningen sneller terugloopt dan gedacht. Het instituut voorspelde dat er dit jaar vermoedelijk 6,5 procent minder wordt gebouwd ten opzichte van vorig jaar. Voor volgend jaar verwacht het onafhankelijke onderzoeksbureau nog eens een daling van 8 procent.
Het EIB gaat ervan uit dat de totale bouwproductie, waar bijvoorbeeld ook verbouwingen en wegenbouw onder vallen, dit jaar al met 2 procent daalt. De verwachtingen voor 2024 zijn nu bijgesteld van 2 procent naar 2,5 procent krimp.
Achterblijvende nieuwbouw
Ook ABN AMRO ziet het somber in. Volgens de bank, die eerder nog uitging van een groei van 2,5 procent, neemt het aantal woningtransacties in 2024 nog met datzelfde percentage af. Volgens de bank komt dat door de achterblijvende oplevering van nieuwbouwprojecten.
“ABN AMRO verwacht dat de betaalbaarheid zeer geleidelijk en indirect door loonstijgingen zal verbeteren”, licht de bank toe. “Omdat dit tijd kost, blijft het aantal transacties waarschijnlijk laag.” Over dit hele jaar verwacht ABN AMRO 5 procent minder transacties dan vorig jaar.
De bank ziet wel dat de grootste daling van de huizenprijzen het einde nadert. Eerder werd nog een waardevermindering van 6 procent verwacht voor dit jaar, dat wordt nu bijgesteld naar een min van 5 procent. Volgend jaar komt daar volgens de prognose nog een daling van 3 procent bovenop.
Volgens ABN AMRO komt daarmee “het einde van de prijscorrectie in zicht”. Vooral in grote steden werden woningen de afgelopen jaren snel duurder. Sinds de piek vorig jaar is een forse daling ingezet, die vooral weer is waar te nemen in de grotere plaatsen. “Daarnaast zijn het met name oudere woningen met een laag energielabel die een prijscorrectie ondergaan, terwijl de waarderingen van woningen met een gunstig energielabel zijn gestegen”, meldt de bank.
Philip Bokeloh, woningmarkteconoom bij de bank, zegt dat echte verlichting op de huizenmarkt nog niet echt in zicht is. “Het gebrek aan woningen is groot en dit vraagstuk dreigt door de strubbelingen in de bouw alleen maar groter te worden. De val van het kabinet draagt helaas niet bij aan een oplossing van dit probleem”, laat hij weten.
