Het liefst willen we natuurlijk dat elk bouwproject keurig binnen budget blijft, netjes op tijd wordt opgeleverd en dat alle werkzaamheden volgens planning verlopen. De praktijk is helaas weerbarstiger. Soms gaat er iets fout en af en toe gaat er zelfs een heleboel fout. We kijken naar vijf bouwprojecten die behoorlijk uit de hand zijn gelopen.
Renovatie van het Binnenhof
Direct nadat de gebruikers in de zomer van 2021 het Binnenhof verlieten, werd duidelijk dat de renovatiekosten flink hoger zouden uitvallen. Waar eerst nog rekening werd gehouden met een kostenpost van 475 miljoen euro, werd het project ineens geschat op 718,9 miljoen euro en niet veel later werd dit verder opgetrokken naar 749 miljoen. Inmiddels komen de verbouwingskosten in april 2024 uit op een schrikbarende twee miljard euro. Grofweg vier keer hoger dus dan bij de start was ingeschat. En dan te bedenken dat speciaal was gekozen voor een goedkope en snelle verbouwing.
We beperken ons tot een paar hoofdredenen. Zo bleek na onderzoek dat er veel meer asbest en slechte plafonds in het 800 jaar oude complex aanwezig is dan eerder 2015 was ingeschat. Verder zijn op veel plekken leidingen en kabels aanwezig waarvan niemand nog weet waar deze voor dienen en de vele gaten die hiervoor zijn geboord hebben de constructie verzwakt. Monumentale trappen zijn instabiel en onbruikbaar geworden en het dak van de Eerste Kamer bleek zelfs los te zitten. Aanvullend moeten allerlei extra veiligheidsmaatregelen getroffen worden vanwege het toegenomen dreigingsgevaar in Nederland. Naar verwachting is de renovatie eind 2028 afgerond. Het blijft spannend of dat wordt gehaald én tegen welke kosten.
Zeesluis IJmuiden
In IJmuiden vind je de grootste zeesluis ter wereld, Zeesluis IJmuiden. Deze nieuwe sluis is zo groot dat je het zelfs vanuit de ruimte schijnt te kunnen zien. De bouw begon in 2016 en de opening was begin 2022, al stond dit oorspronkelijk voor 2019 gepland. De nieuwe sluis is tussen de al aanwezige sluizen gebouwd en moet in 2029 de Noordersluis vervangen die dat jaar is afgeschreven.
Al direct bij de opening werd er serieus getwijfeld of een zeesluis van deze omvang eigenlijk wel zo nodig is. Want de grote containerschepen varen vooral naar de haven van Rotterdam en cruiseschepen worden steeds vaker uit Amsterdam geweerd. Daarnaast zijn containerschepen ondertussen flink gegroeid, waardoor ze niet eens in de nieuwe zeesluis passen. Verder is er dankzij de energietransitie een flinke afname van de overslag van fossiele brandstoffen, terwijl daar juist een flinke groei werd verwacht. Een nieuwe sluis met het formaat van de huidige Noordersluis had volgens velen daarom ook prima volstaan.
Parkeergarage in Kampen
Dat het verstandig is om ruim de tijd te nemen bij complexe bouwprojecten bleek bij de aanleg van parkeergarage Buitenhaven in Kampen. Vlak na de start van het bouwproject werden er heiers ziek, waarop het werk meer dan een jaar werd stilgelegd. De oorzaak werd gezocht bij bodemvervuiling. Na een bouwstop van meer dan een jaar bleken de kosten flink hoger uit te vallen en uiteindelijk werd de aanleg zelfs 2,5 miljoen euro duurder dan oorspronkelijk gepland.
Zelfs toen de parkeergarage anderhalf jaar later dan gepland klaar was, bleken de problemen helaas nog niet voorbij. De garage bleek lek te zijn. De voegen tussen de betonplaten van het bovendek lieten los, waardoor regenwater de garage in kon lopen. Opmerkelijk is dat dit euvel gerepareerd werd met een coating die eerder uit het bouwbestek was wegbezuinigd. Uit later onderzoek bleek dat er tijdens het bouwproject een onrealistische tijdsdruk was.
Dordthuis in Dordrecht
Ook een bouwproject in Dordrecht kent de nodige tegenslagen. Zo is tot tweemaal toe het werk stilgelegd. Het gaat om de bouw van het Dordthuis, wat het nieuwe onderkomen moet worden van onder andere de gemeente, de sociale dienst en de bibliotheek.
Amper twee weken na de start van de bouw in oktober 2023 werd bodemvervuiling ontdekt tijdens boringen voor funderingspalen. Diep in de grond bleek olie te zitten. Daarop werden de werkzaamheden tijdelijk stilgelegd. Vlak erna in november ging het opnieuw mis. Ditmaal ademden twee werklieden het zeer giftige en schadelijke blauwzuurgas in waarop ze onwel werden, met verschijnselen als duizeligheid, duizeligheid en tranende ogen. Dit gebeurde tijdens graafwerkzaamheden. Alle grondroerende activiteiten zijn daarop stilgelegd, andere werkzaamheden konden wel doorgaan.
Tussen deze beide incidenten in, net toen de bouwwerkzaamheden na de onverwachte en ongewenste “olieboring” weer op gang was gekomen, werden de omwonenden plotseling geconfronteerd met scheuren in hun woningen. Dat was twee weken voor het blauwzuurgas vrijkwam. De oplevering van het Dordthuis staat vooralsnog gepland voor de zomer van 2025 en dat is zonder compensatie voor de inmiddels opgelopen vertraging.
Basisschool Het Open Venster
De nieuwbouwplannen voor deze basisschool in Rotterdam-Lombardijen stammen uit 2007, al is pas in 2013 met de daadwerkelijke bouw van dit experimentele houten schoolgebouw begonnen. Helaas zag de gemeente zich genoodzaakt de bouw in 2016 stil te leggen, slechts enkele maanden voor oplevering. Dit vanwege problemen met muren, kozijnen en vloeren. De gemeente koos ervoor de houten opbouw van drie etages compleet af te breken, dit omdat herstelwerkzaamheden volgens onderzoek onhaalbaar was. Een strop van maar liefst zes miljoen euro.
Een andere aannemer om de school te herbouwen, de oorspronkelijke aannemers was inmiddels failliet, kon niet gevonden worden. Uiteindelijk werd besloten op een totaal ander ontwerp over te gaan en dus volledig af te stappen van de experimentele houtbouw. Wat meteen ook betekende dat nu ook de betonnen onderconstructie met de grond gelijkgemaakt moest worden. Kortom, helemaal terug naar af. De schade bedroeg daardoor ineens een slordige 15 miljoen. Een nieuwe aannemer werd gevonden en inmiddels is de nieuwe school, maar liefst tien jaar later dan gepland, in gebruik genomen.
