Bij monumentale panden is het de uitdaging om weer helemaal aan de eisen van deze tijd te voldoen, terwijl tegelijkertijd alle belangrijke historische elementen zo goed mogelijk behouden blijven. Hoewel een renovatie soms ook wordt aangegrepen om een pand volledig te herbouwen en te moderniseren.
Bussumerstraat
Bussumerstraat is de naam van een gemeentelijk monument in het centrum van Hilversum. Oorspronkelijk gebouwd in 1915 als telegraafkantoor, is het pand in 1976 verbouwd tot 24 wooneenheden voor jongeren. Veel van de historische, oorspronkelijke elementen zijn hierbij bewaard gebleven: in gemeenschappelijke ruimten zoals het trappenhuis en de gangen, maar ook in de appartementen zelf en in de kelder. Ook de buitengevel en het dak bevinden zich nog steeds grotendeels in originele staat.
Dit zal zo blijven tijdens de nieuwste renovatieronde die het gebouw doorloopt. Hierbij wordt achterstallig onderhoud aangepakt, asbest zoveel mogelijk gesaneerd, een nieuwe vluchtroute aangelegd via een extra inpandig trappenhuis en er worden nieuwe keukens en badkamers geplaatst. De appartementen krijgen een handigere indeling, een kleine persoonlijke berging in de kelder en ze worden voortaan alleen nog verhuurd aan jongeren met een éénpersoonshuishouden.
De schil van het gebouw wordt volledig geïsoleerd, met behoud van de historische details. Vanwege het ontbreken van spouwen wordt het gevelmetselwerk aan de binnenzijde voorzien van geïsoleerde gevelwanden. Houten kozijnen worden vernieuwd en krijgen HR++ glas. De woningen maken zodoende een reuzensprong van gemiddeld energielabel F naar A en maken dankzij individuele ventilatiewarmtepompen geen gebruik meer van aardgas.
Huis van de gemeente Voorst
Het oude gemeentehuis van Voorst stamt uit de jaren tachtig en was nodig toe aan een renovatie. De hoofddraagstructuur voldeed nog prima, waardoor de betonnen constructie deels in stand kon blijven. De rest is volledig circulair gestript en weer opgebouwd tot een volledig gemoderniseerd gemeentehuis. Via een bouwstoffeninventarisatie is bepaald welke materialen meteen hergebruikt konden worden en de rest is in depot gegaan voor latere projecten. Ook tijdens deze herbouw is uit dit depot geput.
Zodoende zijn oude kozijnen ingezet als niet-dragende gevelelementen en houten lattenplafonds hergebruikt als decoratie, terwijl bakstenen en beton zijn vermalen tot betonpuin granulaat voor gebruik als bestrating van het terrein. Akoestische panelen in de raadzaal en de kantooromgeving zijn gemaakt van vilt dat vervaardigd is uit gerecyclede PET-flessen, en de bladen van de publieksbalie bestaan uit omgesmolten yoghurtverpakkingen. Op grote schaal zijn biobased materialen gebruikt. Zo bestaat de gevel uit het circulaire bouwmateriaal kalkhennep, dat onder andere veel CO2 opneemt, goed isoleert, damp open is en vochtregulerend werkt. Huis van de gemeente Voorst is het allereerste publieke gebouw van Nederland waarbij kalkhennep op deze schaal is toegepast.
Keilepand
In MerweVierhavens Rotterdam (M4H) is een voormalig pakhuis uit 1922 en dat volledig uit beton is opgetrokken, getransformeerd tot een activity-based verzamelgebouw. Hierin heeft zich een verzameling bedrijven en ondernemers gevestigd die zich inzetten voor een duurzame leefomgeving. De renovatie volgt de bouwkundige structuur van het pakhuis. Zo wordt de van nature koele kelder gebruikt voor de productie en opslag van onder andere voedsel. Op de begane grond bevinden zich het laadperron en de laaddeuren, waardoor je hier vooral productiebedrijven vindt. De etage erboven is rijk aan daglicht en daardoor perfect geschikt voor ontwerpbureaus.
Dankzij luchtwarmtepompen, buitenisolatie van het dak, isolatie van binnenwanden, LED-verlichting en warmteterugwinning, is het pand in één klap van energielabel G naar A gesprongen. Zodra straks zonnepanelen en extra luchtwarmtepompen zijn toegevoegd, heeft het pand geen aardgas meer nodig en kan het ergens rond 2025 volledig energieneutraal zijn.
Toren van Oud
Dit gebouw met de kenmerkende driehoekige vorm, de gele bakstenen en de metalen kozijnen, is al meer dan vijftig jaar een markant herkenningspunt in de wijk Zorgvliet in Den Haag. Het ontwerp stamt zelfs uit 1961. Er is regelmatig sprake geweest van sloop, of het plaatsen van een volledig nieuw pand met dezelfde vorm, maar al deze plannen zijn steeds afgekeurd. Oorspronkelijk is het gebouw een omhulling van de schoorstenen van de energiecentrale van het naastgelegen congrescentrum en de toren is onder meer in gebruik geweest als kantoor, studentenhuisvesting en het heeft lang leeggestaan.
Alleen een nieuw exploitatiemodel kon deze toren nog redden. Er is toen gekozen voor een full service appartementengebouw. Om aanzicht en karakter te behouden heeft de toren een ‘wijdere jas’ gekregen: er is een voorzetgevel geplaatst die in verhoudingen, materialen en detaillering een natuurgetrouwe kopie is van het oorspronkelijke ontwerp. Dankzij deze metaalconstructie met prefab gevelpanelen is het vloeroppervlak per verdieping met maar liefst twintig procent toegenomen. Daarnaast is een extra bouwlaag toegevoegd. Etage voor etage is de oude gevel vervangen voor de nieuwe staalconstructie. In de plint van het gebouw bevinden zich de parkeergarage en voorzieningen voor bewoners.
