In aansluiting op het aanbieden van het eindrapport van het onderzoek ‘AI, robotisering en industrialisatie: de technieksector in 2030’ op Digibouw in Jaarbeurs gingen experts in gesprek over digitalisering in bouw en techniek. De tendens was duidelijk. We hebben in Nederland een goede uitgangspositie omdat we vergaand zijn gedigitaliseerd. Maar we mogen niet op onze lauweren rusten.
Letterlijk op de achtergrond van het gesprek stonden de 21 beleidsmaatregelen van het Bestuursakkoord Digitale Gebouwde Omgeving 2027 dat in oktober tijdens D-Day door 39 partijen werd getekend. Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland, gaat ervan uit dat dit document de voorwaarden stelt. Maar partijen moeten vanaf nu ook echt gaan leveren, benadrukte hij. ‘In voorwaardelijke zin staat alles klaar, nu moeten we ons volop richten op de implementatie ervan.’ En hij is ook van plan om daar druk op te zetten. ‘Wij zijn nu ook gelegitimeerd om in januari iedereen te gaan bellen om te vragen waar de boter bij de vis blijft.’
Vrij beschikbaar
Een belangrijk punt van het bestuursakkoord is volgens William van Niekerk van TKI Bouw en Techniek dat data van verschillende partners en projecten openbaar wordt en zo beter op elkaar gaat aansluiten. Carla Moonen van NLingenieurs sluit daarop aan: ‘Het gaat er bijvoorbeeld voor zorgen dat alle data van een gebouw openbaar wordt . Wat voor installaties staan er, wat is het materiaal dat wordt gebruikt. Nu kan je als eigenaar vaak niet eens bij die data. Het gebouwenpaspoort gaat voor veel meer efficiëntie leiden bij bijvoorbeeld renovaties.’ Een ander voorbeeld dat ze geeft is de data over snelwegen en kunstwerken. ‘De informatie over assets van RWS is nu heel gefragmenteerd opgeslagen. Met dit bestuursakkoord in de hand kan RWS van de opdrachtnemers gaan eisen dat ze die data transparant beschikbaar stellen.’
Open standaarden
Voor die uitwisseling is het wel essentieel dat er open standaarden worden gebruikt, stelt Carlita Vos van BuildingSmart. ‘Mensen moeten elkaar goed begrijpen, maar computers al helemaal. En we zijn allemaal projectmensen in de bouw, maar dat moeten we over projecten heen gaan hergebruiken.’ Alle leden van het panel zijn het volkomen met haar eens en benadrukken ieder op hun eigen manier het belang van open standaarden. Een land als Nederland is te klein om zaken gesloten te houden. ‘We moeten aansluiten op het Europese speelveld’, zegt Leontien de Waal van ABN AMRO. Moonen gaat zelfs verder. ‘Onze ontwerpen gaan de hele wereld over, dat vereist open internationale standaarden.’
Voor Doekle Terpstra zijn open standaarden een no-brainer. ‘Soms gaat dat in tegen gevestigde belangen, maar we moeten ons eraan committeren!’ Hij ziet ook dat de wil om dat te doen er is.
AI en robotisering
Die open standaarden en het delen van data gaat ook AI helpen, omdat modellen met al die data beter kunnen worden gevoed en daardoor nauwkeuriger worden. Aan het gebruik van AI kan wel nog wat verbeteren, denken de panelleden. ‘Nederland is een koploper op het gebied van productiviteit en dat komt door de hoge mate van digitalisering’, stelt Van Niekerk, ‘alleen stokt dat nu omdat er niet nog meer breedbandaansluitingen kunnen komen. die voorsprong kunnen we weer vergroten met AI. Maar daarvoor moeten we omarmen wat er op ons afkomt.’
‘Dat betekent ook dat digitalisering moet worden meegenomen in de opleidingen’, vult De Waal aan. ‘Iedereen is wel digitaal vaardig, omdat iedereen een mobiel heeft. Maar dat is echt iets anders dan iedereen meenemen in digitaal op de werkvloer.’ En niemand hoeft wat haar betreft bang te zijn dat zijn of haar baan wordt overgenomen door AI. ‘Je baan wordt niet overgenomen door AI, maar wel door een andere werknemer die wel AI gebruikt.’
AI en robotisering zijn essentieel voor de sector vanwege het personeelstekort. Maar zeker wat robotisering kan er nog een slag worden geslagen, want daarmee staan we nog niet eens in de top 10. ‘We hebben in Nederland te weinig mensen, en de kans is klein dat er veel mensen in de bouw bijkomen’, zegt Van Niekerk. ‘We hebben hier dan ook geen tekort aan mensen, maar vooral een tekort aan robots.’
