Recent onderzoek door Boston Consulting Group (BCG) en Ecorys toont aan dat de gevolgen van netcongestie de Nederlandse economie tot wel 40 miljard euro per jaar kunnen kosten, een verlies dat gelijkstaat aan 4 procent van het Bruto Binnenlands Product. Deze kosten komen door bedrijven die vanwege beperkte netcapaciteit niet kunnen aansluiten en zich genoodzaakt zien elders in Europa te vestigen. Dat schreeuwt om leiderschap en ingrijpende keuzes van de politiek, overheid en het bedrijfsleven, stelt Bram Straten van energie-adviesbureau Windkracht5.
Congestie op het elektriciteitsnet kan de groei van nieuwe economische activiteiten belemmeren, processen stilleggen en vertragingen bij projecten veroorzaken. Dit kan leiden tot inkomstenderving voor netgebruikers. In het onderzoek over netcongestie presenteren Ecorys en de BCG een eerste onderbouwde schatting van de economische schade als gevolg van netcongestie, uitgedrukt als de maatschappelijke brutokosten van netcongestie voor verschillende bedrijfssectoren.
Bevindingen
De bruto kostprijs geeft o.a. weer hoeveel toegevoegde waarde een bedrijfssector niet meer zou kunnen realiseren als zij wordt blootgesteld aan één MWh netcongestie. Als één MWh elektriciteit niet wordt geleverd aan een bedrijf, kan dit leiden tot € 0 tot € 14,430 aan verloren toegevoegde waarde, uitgaande van een conventionele energiemix. Voor bedrijven die elektrificeren om hun activiteiten duurzamer te maken, kan de kostprijs echter oplopen tot € 163 tot € 49,931 per MWh netcongestie.
Naast de misgelopen toegevoegde waarde, loopt Nederland ook verduurzamingsbaten mis met een waarde van € 100 tot € 354 euro per niet geleverde MWh door netcongestie. Daarnaast kan netcongestie er ook voor zorgen dat duurzaam opgewekte elektriciteit niet aan het net geleverd kan worden; wat leidt tot gemiste verduurzamingsbaten van € 0 tot € 121 per MWh netcongestie. Ten slotte is het mogelijk dat netcongestie, in combinatie met een steeds strenger milieubeleid, zelfs kan leiden tot negatieve economische groei door verlies van marktaandeel voor bepaalde bedrijven aan bijvoorbeeld buitenlandse concurrenten.
‘Leiderschap tonen en meer doen’
Om deze verliezen te beperken, moet de overheid leiderschap tonen en meer doen, zegt Bram Straten namens Windkracht5. “Het zwaarder benutten van het bestaande elektriciteitsnet en het stimuleren van flexibele energiecontracten voor grootverbruikers zijn noodzakelijke stappen. Op dit moment is het voor bedrijven echter niet aantrekkelijk om flexibele contracten af te sluiten door te lage financiële prikkels vanuit de Autoriteit Consument & Markt (ACM).”
Hij vervolgt: “Om daadwerkelijk verandering teweeg te brengen, moet de overheid grootverbruikers verplichten om flexibele contracten af te sluiten, zodat er een gelijk speelveld ontstaat. Ook netbeheerders moeten meer ruimte krijgen om het net zwaarder te belasten, al betekent dat soms afwijken van de huidige veiligheidsmarges in de wet- en regelgeving.”
Zonder deze stappen blijven we met een overbelast net, beperkte energiezekerheid, en oplopende economische schade kampen, meent Straten. “Het is tijd dat politiek en samenleving samen durven te kiezen voor een flexibeler, toekomstbestendig energiesysteem.”
