Er zijn investeringen nodig, van een slordige 375 miljard euro voor de energietransitie tot aan 2050, waarvan we 225 miljard ook nog verliesgevend zijn. Maar zelfs als we het financiële plaatje rond krijgen, wordt de deur naar een aardgasvrij Nederland alsnog dichtgeslagen door een tekort aan arbeidskrachten.
Nederland heeft gewoon niet genoeg arbeidscapaciteit om in 2050 van het gas af te zijn en er is ook geen realistisch pad dat daar naartoe leidt. Dat concludeert het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in een nieuw rapport. In 2050 zijn er 150.000 voltijdbanen nodig in de verduurzaming, terwijl Nederland er nu zo’n 60.000 telt. Dat betekent dat er bijna 100.000 banen bij moeten komen, wat volgens het EIB onmogelijk is.
Haalbaar tot 2030
Het EIB is nog redelijk positief over de klimaatambities tot 2030, om de CO2-uitstoot met 55 procent terug te dringen. Dat lijkt zeker haalbaar, maar dan moeten de inspanningen en offers nog wel verder omhoog. Voor woningen moeten bijvoorbeeld meer subsidies worden verstrekt voor bijvoorbeeld warmtepompen. Het aantal huizen dat jaarlijks van het aardgas wordt afgehaald moet toenemen van de 50.000 vorig jaar naar 150.000 in 2030. Dat is niet onmogelijk, al gaat dat gepaard met een verdubbeling van de investeringen naar 6 miljard in 2030. En ook de utiliteitssector zal echt stappen moeten gaan zetten. Om die stappen te kunnen zetten moeten er al meer banen komen in beroepen die met verduurzaming bezig zijn, van bijna 60.000 naar ruim 80.000 in 2030.
Het tempo moet serieus omhoog
Maar de echte uitdagingen liggen pas na 2030. Op dat moment zijn er nog geen miljoen woningen van het gas af. Dat betekent dat in de twintig jaar daarna nog 6,1 miljoen woningen van het gas af moeten, en dan laten we de utiliteitssector nog even buiten beschouwing. Ook daar moet een explosieve groei plaatsvinden, aldus het EIB. Samen geeft dat een investering van 375 miljard euro, waarvan 225 miljard moet worden opgevangen door hogere belastingen, vanuit vermogens van woningcorporaties of door hogere energierekeningen van huishoudens.
Financieel gezien is dat dus al een ‘immense opgave’, aldus het EIB. Maar toch ‘zijn de fysieke implicaties van een fossielvrije gebouwde omgeving in 2050 nog omvangrijker.’ Dat probleem ligt in de arbeidscapaciteit die nodig is om de gebouwde omgeving van het aardgas te halen. Ter vergelijking: vorig jaar waren bijna 60.000 voltijdbanen gemoeid met de verduurzaming. In 2050 moeten dat er 150.000 zijn. ‘Een dergelijke schaalsprong lijkt zelfs in een periode van 27 jaar niet te realiseren.’ De instroom in de technische opleidingen is op dit moment nog wel voldoende, maar het EIB verwacht dat die geleidelijk zal afnemen. Waar de enorme extra arbeidscapaciteit dan vandaan moet komen, daarover tast het EIB in het duister.
