Bijna alle verven in de bouwmarkt zijn traditionele, synthetische verven die gemaakt worden met fossiele grondstoffen, zoals aardolie. Deze grondstoffen zijn niet alleen binnenkort op, maar ook chemisch, met veel energie bewerkt en vaak giftig.
Wat is duurzame verf?
Duurzame verf bestaat veelal uit natuurlijke, grotendeels herwinbare grondstoffen die zo min mogelijk chemisch bewerkt en veel minder giftig zijn. Maar duurzaamheid kan je op verschillende manieren bekijken. Niet alleen de grondstoffen, maar ook productieproces, circulariteit en technische duurzaamheid spelen een rol.
Ernst de Nobel is zelf duurzame schilder en oprichter van ProEcocoatings, een groothandel met webshop voor duurzame verf. Hij maakt onderscheid tussen bio-based verf, dat (deels) is gemaakt van biomassa, en natuurverf dat altijd en alleen van herwinbare grondstoffen wordt gemaakt. Bij duurzame verf kijkt men naar de impact op de volledige cyclus. Daarnaast heb je nog wat hij ook wel `lichtgroene` verf noemt. “Lichtgroene verf wordt in het kader van circulair bouwen – wat momenteel heel hot is – gerecycled. Het gaat om reststromen en afvalstromen die opgewaardeerd worden. In totaal kan zo wel 3,5 miljoen liter verf per jaar gered worden van de verbrandingsoven.”
Laurens van Dort is initiatiefnemer en `kleurbaas` bij fairf, dat in 2018 de ASN Bank Wereldprijs ontving voor startende duurzame ondernemers. Fairf is kritisch op de gehele keten wat betreft duurzaamheid en kwaliteit. “Verf is in de basis een duurzaam product omdat het beschermt. De bestanddelen van de binder van ons gehele productportfolio zijn 89% bio-based. De verf wordt bovendien geproduceerd op zelf opgewekte energie van zonnepanelen. Ook verpakken en verzenden gebeurd uiteraard op een zo duurzaam mogelijke manier: in de stad leveren we de verf per fiets.”
Waarom duurzame verf?
Erik Waanders van Greenpaints is importeur van diverse verven, adviseur van bijvoorbeeld architecten en bouwbedrijven, én zelfbenoemd duurzame verfpredikant. Duurzame verf kan volgens Waanders van betere kwaliteit zijn dan traditionele verf. Zo gaat minerale muurverf langer mee, is het veel minder schadelijk en van nature bestand tegen micro-organismen. Bovendien creëer je een veel gezonder en prettiger leefklimaat: “Standaard latex muurverven zijn helemaal niet zo goed ademend en niet emissievrij. Maar een minerale muurverf wel. Het welzijn van de mens staat dan ook steeds meer voorop bij het kiezen van een duurzame verf.” Het oog wil natuurlijk ook wat: “Het ziet er fantastisch uit!”
Onterechte vooroordelen
Waarom gaan we nu niet en masse over op duurzame verf? Waanders denkt dat er veel onwetendheid aan ten grondslag ligt: “Er bestaan diverse onterechte vooroordelen over duurzame verf. Mensen denken altijd dat het duurder is dan synthetische verf. Maar als je van tevoren goed nadenkt over je wensen en de juiste toepassing, valt dat wel mee.”
Zonder chemische grondstoffen zijn de mogelijkheden met duurzame verf wel iets beperkter. Maar dat valt reuze mee, vindt De Nobel: “80 tot 90% van de gevallen kan je met een bio-based verf wel oplossen. Maar je moet wel verstand hebben van wat je aan het doen bent én bereid zijn om innovatief te denken. Je moet bovendien de intrinsieke waarde zien van het duurzame aspect.”
Waanders: “Je kunt niet alle kleuren mengen. Soms moet je alsnog wat organische pigmenten toevoegen. Maar dat is hooguit 10%.” Ook kun je een bepaalde kwaliteit niet altijd halen op basis van 100% natuurlijke herwinbare materialen. Maar bijvoorbeeld wel met 80%. “Dan is het wat betreft durability en sustainability toch de beste keuze. Technische duurzaamheid is ook heel belangrijk.”
De uitdaging
Het gebruik van duurzame verf is in opkomst, maar het aandeel op de markt is momenteel nog erg klein, tegen de 5%. De Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten (VVVF) heeft als doelstelling dit aandeel te laten groeien naar 50% in 2030. Dat is een flinke opgave. Zeker nu niet alle grote merken meedoen. Het zijn vaak kleine en middelgrote merken die zich richten op duurzame verf. “De marketingpower van de grote merken overschaduwt de kleine. Duurzame verf is nog een niche”, zegt Waanders.
Wat betreft verkrijgbaarheid en bekendheid van duurzame verf kan er dus wel wat verbeterd worden. Fairf haar steentje op een creatieve manier bij. “We hebben door heel Nederland fairfspots, publieke plekken waar je kleuren in het echt kan zien. Wij geloven er namelijk in dat je het product moet kunnen ervaren. Voor consumenten leveren we de fairf in de grote steden af met de fietskoerier. Voor de professionele markt hebben wij erg korte levertijden en denken we mee met grote handgeschilderde kleursamples,” zegt Van Dort.
Het momentum
Maar De Nobel vindt dat vooral de grote partijen het verschil kunnen maken en `om` moeten. “Groothandels spelen soms een kwalijke rol. De grootste verfpartijen domineren daar. Veel schilders laten zich door de groothandels in de watten leggen. Gemak dient de mens. Maar het is eigenlijk heel simpel: gewoon het ene blik voor het andere blik inruilen.” Ook wat Waanders betreft moet het roer beslist om. “Het momentum is nu. We moeten anders gaan bouwen. Dát is mijn missie.”
