De doelstelling van HP-Launch is het ontwikkelen van een warmtepomp met een betere efficiency dan de huidige systemen, een aantrekkelijke kostprijs en een goede inpassingsmogelijkheid in Nederlandse woningen. Het project is gericht op het opheffen van deze nadelen, zodat de markt voor lucht/water-warmtepompen sneller kan groeien.
Het idee van onder meer de installatiebranche, een aantal energiebedrijven en milieuorganisaties om vanaf 2021 geen traditionele cv-ketels meer te plaatsen, zorgde begin dit jaar voor de nodige ophef. Die discussie ging voornamelijk over de (meer)prijs van warmtepompen en wie die moet gaan betalen. Maar op technisch gebied zijn de uitdagingen zeker zo groot.
Verbeterde pomp
Volgens projectleider Rob ter Steeg, onderzoeker bij het lectoraat meet- en regeltechniek van de Hogeschool Arnhem Nijmegen en deelnemer in Launch, zijn er alternatieven voor cv-ketels nodig nu de Groningse gaskraan langzaam dichtgaat. De warmtepomp is een van de opties. De luchtwarmtepomp is relatief makkelijk te integreren in bestaande woningen, omdat er geen bronboringen voor nodig zijn, zoals bij warmtepompen met een bodembron. En een luchtwarmtepomp is vaak eenvoudig aan te sluiten op de bestaande verwarmingsleidingen.
`We willen de warmtepomp verkleinen en het rendement verbeteren`, vertelt Ter Steeg. `Hiervoor willen we eerst reeds bestaande systemen doormeten en modelleren in een computermodel. Het is nu vaak zo dat warmtepompen minder efficiënt zijn dan de verpakking claimt. We willen de oorzaak van dit verschil achterhalen.`
Volgens Ter Steeg wordt ingezet op propaan als koudemiddel. Het werkt goed en komt in de natuur voor. Maar de toepassing van propaan is niet geheel zonder nadelen. `Propaan is brandbaar. Om het risico te verkleinen, willen we er zo min mogelijk van gebruiken in de warmtepomp. Het koudemiddel moet continu onderweg zijn.’
Slechte isolatie
Ter Steeg ziet geen problemen voor de verwarming van goed geïsoleerde woningen met een warmtepomp, maar voegt daaraan wel toe dat oudere woningen vaak slecht geïsoleerd zijn. `Uitgebreid extra isolatie aanbrengen is lastig voor huizenbezitters. Het is duur en als je buren niet meewerken, dan lekt de warmte daar weg. Ik zie wel kansen voor woningbouwverenigingen, die hele blokken tegelijk kunnen laten isoleren.`
Zelfs dan is een warmtepomp niet altijd toereikend. Een warmtepomp kan tapwater niet zo snel verwarmen als een cv-ketel en moet een voorraad aanleggen in een vat. Dit vat, dat voldoende water moet bevatten voor een warme douche, is de reden dat veel mensen geen ruimte hebben voor een warmtepomp.
`Bestaande woningen hebben waarschijnlijk het meest aan een hybride-opstelling, met naast een warmtepomp ook een cv-ketel, die bijspringt als de warmtepomp het niet aankan. Het belangrijkste is om de warmtebehoefte van een woning te verkleinen door haar beter te isoleren. Hiermee valt al veel energie te besparen`, concludeert Ter Steeg.
