Kalibreren gebeurt in een speciaal ingericht en geacclimatiseerd laboratorium waar alle benodigde software, onderdelen en gereedschappen voor handen zijn. Van elk te kalibreren instrument wordt de nauwkeurigheid gespecificeerd binnen bepaalde grenswaarden van onder andere temperatuur en luchtvochtigheid. De verkregen meetresultaten worden vergeleken met een herleidbare (inter)nationale standaard. Na de kalibratie krijgt het instrument een certificaat.
Dat metingen kloppen, is één reden om regelmatig je instrumenten te laten kalibreren. Veiligheid is ook een reden; een meetfout bij rookgasanalyse kan dodelijke slachtoffers tot gevolg hebben. Bij een aanbesteding of in de offertefase kan het vermelden van de kalibratiecertificaten de doorslag geven. Verder kan op tijd kalibreren veel onnodig werk voorkomen. Want mocht er bij de kalibratie een significante afwijking worden vastgesteld, dan is het zaak om recent verrichte metingen over te doen en eventuele schade te herstellen. Dus hoe sneller een afwijking wordt opgemerkt, hoe beter.
Terminologie
Het woord kalibratie wordt niet altijd in het juiste verband gebruikt. Kalibreren is het vergelijken van een systeem of apparaat met een standaard om de eigenschappen vast te stellen. Bij het kalibreren van meettoestellen gaat het erom een eventuele afwijking van het instrument te ontdekken. Is dat het geval, dan wordt bepaald of het meettoestel nog aan de specificaties voldoet. Soms moet de meetafwijking worden gecorrigeerd. Dat bijregelen wordt justering genoemd. Kalibreren wordt soms verward met ijken, maar dat is iets anders. Bij een ijking wordt vastgesteld of een meetinstrument voldoet aan de op dat moment geldende wettelijke voorschriften. Na de ijking zijn er twee mogelijkheden: het instrument wordt goedgekeurd of afgekeurd.
Lange lijst
Elk meetinstrument waar een (inter)nationale standaard voor is vastgelegd, kan worden gekalibreerd. Over het algemeen is het verstandig om alle meetinstrumenten die van invloed zijn op de kwaliteit van het proces, en zodoende op het eindproduct, periodiek te laten kalibreren. Binnen de installatietechniek kun je dan denken aan:
- stroomtangen/ampèretangen
- installatietesters
- apparatentesters
- multimeters/universeelmeters
- drukverschilmeters
- isolatietesters / meggers
- hoogspanningdetectie-apparatuur
- temperatuurmeters
- infrarood temperatuurmeters
- warmtebeeld camera’s
- process calibrators
- vacuümmeters
- weegschalen
- instrumenten voor het meten van luchtvochtigheid
- power (quality) analyzers
- (metaal)manometers
- lekdetectieapparatuur
- gasdetectieapparatuur
- rioollasers
- roterende bouwlasers
- (draai)momentsleutels
- dataloggers
Veel installateurs gaan er vanuit dat hun instrumenten prima meten. Maar toch komen afwijkingen veel voor. Installatiebedrijven die gecertificeerd zijn (STEK, KOMO, ISO) hebben de verplichting om meetinstrumenten regelmatig te laten kalibreren. Hoe vaak dat moet, hangt af van de toepassing en de eigenschappen van het instrument en hoe vaak het gebruikt wordt. Voor de veiligheid is het goed om bijvoorbeeld een gasmonitor elk half jaar te laten kalibreren, maar voor de meeste meetinstrumenten is een keer per jaar voldoende. De instrumenten moeten daarvoor even de deur uit en zijn dan een paar dagen niet te gebruiken. De zomerperiode of een eventuele sluiting rondom kerst en nieuwjaarsdag zijn mooie momenten om dat te laten doen. Maak dan wel op tijd een afspraak met een geaccrediteerd kalibratie-instituut, want er zijn vast meer bedrijven die op dat goede idee komen.
