PCM’s (Phase Changing Materials) hebben de bijzondere eigenschap dat ze warmte opslaan en weer afstaan bij de faseverandering van vloeibaar naar vast – en vice versa. Door deze materialen in geïsoleerde buffers op te slaan, kunnen ze worden ‘geladen’ met koude die op een later moment, als er koudevraag is, wordt vrijgegeven.
Sommigen twijfelen of PCM de complete compressorkoeling kan vervangen. In het algemeen wordt er vanuit gegaan dat het in het Nederlandse klimaat mogelijk moet zijn om zonder koelmachine te kunnen koelen en toch een aangenaam binnenklimaat te handhaven. Critici stellen zich echter op het standpunt dat in dat geval een gebouweigenaar wel moet accepteren dat de temperatuur niet altijd onder de 25 °C blijft. Bij gebruik van PCM23, een veelgebruikt materiaal in klimaatplafonds, ligt het stolpunt op 22 °C. Om het materiaal te kunnen regenereren, moet de buitentemperatuur tenminste tot onder de 22 °C dalen, anders kan het PCM-materiaal onvoldoende stollen. Wanneer de nachttemperatuur in de zomer niet onder die fasetemperatuur komt, heb je een probleem beweren criticasters. Bij dergelijke hoge temperaturen kan je volgens hen niet of onvoldoende regenereren en is er te weinig koelvermogen voor de volgende dag.
Ambitieniveau opdrachtgever
Walter van Kampen van OC Autarkis bestrijdt die opvatting fel. ‘Afgezien van het feit dat het zelden voorkomt dat in de zomernacht de temperatuur niet onder de 22 °C komt, hebben we al bewezen dat een PCM correct toegepast in een gebouw een koelmachine volledig kan vervangen. Het heeft vooral te maken met het groene ambitieniveau van de opdrachtgever. Wanneer die bereid is extra te investeren om zijn CO2 voetafdruk te verlagen kan het. Een PCM-installatie past uitstekend in een energieneutraal of BENG-kantoor.’
Maar vooralsnog is het toepassingsgebied voornamelijk de renovatie nieuwbouw. In de renovatie moet men altijd de juiste afwegingen maken om op een volledige PCM-installatie over te schakelen, vindt Van Kampen. ‘Wanneer er al een koelmachine aanwezig is, zeggen wij: hou die koelmachine in bedrijf en pas een PCM concept toe om aan te vullen naar een optimaal binnenklimaat bij. In veel gevallen passen we zo’n concept toe. Dat hoeft dan maar een kleine koelmachine te zijn die, bijvoorbeeld een gedeelte van de dag alsnog in actie komt en het samen met het PCM-materiaal zorgt draagt voor een optimale en comfortabele temperatuur overdag, in de nacht wordt middels koele lucht het PCM weer opgeladen.
Maar het kan beslist ook helemaal zonder koelmachine, benadrukt Van Kampen. Hij verwijst naar het gebouw Ecofactorij in Apeldoorn een volledig PCM geklimatiseerd gebouw door de toepassing van faseovergang in de luchtbehandeling, wanden en vloeren ‘Daar functioneert het systeem ondertussen vier jaar en de eigenaar heeft nog nooit geklaagd over temperatuuroverschrijdingen.
