Momenteel vinden in Nederland ontwikkelingen plaats die erop duiden dat we in de toekomst overgaan van wisselspanning (AC ofwel `alternating current`) naar gelijkspanning (DC ofwel `direct current`). Niet voor niets bestaat er een Stichting Gelijkspanning, die zich ten doel stelt een elektriciteitsnet op basis van gelijkspanning te bevorderen. Ook het bedrijf Direct Current maakt zich hard voor gelijkspanning. In de woorden van Harry Stokman, CEO van Direct Current: “Het is mijn overtuiging dat gelijkspanning de toekomst is.”
Wisselstroom voldoet niet meer
Dat de stroomvoorziening in ons land soepel verloopt, vinden we de normaalste zaak van de wereld. Toch bestaat de kans dat hierin verandering komt – tenzij we onze energievoorziening rigoureus reorganiseren. Met het huidige systeem stevenen we af op overbelasting, onder meer doordat we als samenleving een steeds groter beroep doen op ons elektriciteitsnetwerk. De tegenwoordige elektronica werkt grotendeels op gelijkspanning en verder leveren de meeste duurzame energiebronnen ook vooral gelijkspanning. Tezamen met ontwikkelingen op onder meer het vlak van elektrisch rijden en data centers zorgt dit er in de toekomst waarschijnlijk voor dat ons netwerk niet langer voldoet.
Internationaal transport
Ons nationale elektriciteitsnet staat in verbinding met een internationaal net. Eventuele overschotten aan onze kant gaan naar Noorwegen en vice versa. Dit langeafstandstransport vindt plaats via gelijkspanning. Met ons huidige net, dat op wisselspanning rust, betekent dit dat er voortdurend omzetting plaatsvindt van gelijkspanning naar wisselspanning en omgekeerd: een ingewikkeld en kostbaar proces.
Het ziet ernaar uit dat we onze elektriciteitsinfrastructuur moeten herzien om aan onze elektriciteitsbehoefte te blijven voldoen. Nadenken over een (stapsgewijze) overgang naar gelijkspanning lijkt onvermijdelijk.
Voordelen gelijkspanning
Ons verouderde elektriciteitsnet is dus aan vernieuwing toe. De overstap naar DC ligt voor de hand, zeker aangezien gelijkspanning veel voordelen heeft. Zo is gelijkstroom veiliger dan wisselspanning en levert het in tegenstelling tot wisselspanning geen straling. Door een overstap belasten we de mondiale grondstoffenvoorraad minder en besparen we op energiegebruik. Met een DC-netwerk leggen we als samenleving bovendien het fundament dat nodig is voor een grootschalig gebruik van duurzame energie.
Experimentele projecten
Om aan de toekomstige vraag te voldoen en om voorbereid te zijn op grootschalige duurzame energieopwekking, lijkt de overstap van AC naar DC noodzakelijk. Een dergelijke verandering vindt niet van de ene op de andere dag plaats. In de aanloop naar een definitieve overgang wordt al wel volop geëxperimenteerd met gelijkspanning. Een goed voorbeeld is een project van Direct Current in de glastuinbouw: bij de belichting van de gewassen wordt veel energie verspild doordat AC in elk armatuur afzonderlijk omgezet moet worden naar DC. Met centrale omzetting van AC naar DC valt veel te besparen. Er zijn ongetwijfeld nog veel van dergelijke experimenten nodig, maar vast staat dat gelijkspanning toekomst heeft.
